Pandemi yılı liman istatistikleri

T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2020 yılına ilişkin denizyolu istatistikleri açıklandı. Liman Başkanlıklarında ve bağlı bulunan liman ve terminallerde geçtiğimiz yıl gerçekleşen gelişmeler ana hatları ile şu şekilde:

Tüm yükler

2020 yılında Türkiye’deki limanlarda elleçlenen toplam yük, yüzde 2.6 oranında artış ile 496 milyon ton olarak gerçekleşti. Ülkemiz limanlarında yıl boyunca her ay ortalama 41.3 milyon ton yük elleçlenirken, yük yoğunluğunun zirve yaptığı aylar 44 milyon ton ile Aralık ayı, en düşük olduğu ay ise 38 milyon ton ile Mayıs ayı oldu.

Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2020 yılı ihracatımız yüzde -6.9 oranında azalışla 169 milyar dolar, ithalatımız ise yüzde 4.3 artışla 219 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatımızdaki düşüşün aksine limanlarımızda elleçlenen ihraç yüklerimiz yüzde 5.5 gibi önemli oranda artış gösterirken, ithalat yüklerimiz 2.oranında arttı. 2019’da transit yükler yüzde -3.4 oranında gerilerken, kabotaj yüklerimizde yüzde 4.8 oranında bir artış yaşandı.   

Rejimlerine göre yük gelişimi
 

 

2019

 

2020

Değişim

(yüzde)

İhracat

131,676,578

138,902,823

5.5

İthalat

221,404,812

226,539,472

2.3

Kabotaj

56,112,724

58,797,384

4.8

Transit

74,974,298

72,402,972

-3.4

Toplam

484,168,412

496,642,651

2.6
 

İlk 10 Liman Başkanlığı Verileri

Kocaeli Liman Başkanlığı 76 milyon ton ile yükünü yüzde 6 arttırarak ilk sıradaki yerini korudu. BOTAŞ Liman Başkanlığı da yüzde -0,2 oranındaki yük azalmasına rağmen 66.98 milyon ton yük ile geçtiğimiz yıl olduğu gibi 2. sırada yer aldı. Aliağa yüzde 6.8 gibi bir yük artışı ile 68.9 milyon ton elleçledi ve 3. sırada yer aldı. İskenderun yüzde -1.9 azalan oranı ile 60 milyon tonda kaldı ancak 4’üncü sıradaki yerini korudu. Mersin Liman Başkanlığı yüzde 3.8 artış oranı gösterirken Ambarlı’da geçen yılki gerilemenin devam ettiği görüldü (yüzde -7.9). Tekirdağ yüzde 7.8 gibi bir artış oranı ile 32 milyon ton elleçledi ve 7. sıradaki yerini korudu. Gemlik, Karabiga ve Zonguldak Liman Başkanlıkları ise 8, 9 ve 10. sıradaki yerlerinde kaldı. İlk 10 sırada yer alan Liman Başkanlıklarımızın toplam içindeki payı 2019’da yüzde 84’ten yüzde 82’ye geriledi.  

 

Liman Başkanlıklarına göre değişim (Ton, )
 

 

2019

 

2020

Değişim

(yüzde)

Kocaeli

72,196,415

76,517,625

6.0

Aliağa

65,799,062

68,946,001

4.8

BOTAŞ

66,945,044

66,843,001

-0.2

İskenderun

62,167,713

60,969,236

-1.9

Mersin

36,373,703

37,752,433

3.8

Tekirdağ

29,933,977

32,256,310

7.8

Ambarlı

34,649,484

31,895,334

-7.9

Gemlik

13,908,352

14,291,871

2.8

Karabiga

12,969,988

13,929,610

7.4

Samsun

11,150,996

12,995,840

16.5

İzmir

9,226,482

9,390,012

1.8

Zonguldak

11,960,291

11,367,014

-5.0

Karadeniz Ereğli

9,271,475

10,678,248

15.2

Güllük

6,697,108

5,762,484

-14.0

Antalya

5,374,190

5,523,653

2.8

Çanakkale

4,165,040

4,711,048

13.1

Tuzla

2,496,749

4,475,911

79.3

Bandırma

6,258,819

5,661,163

-9.5

Yalova

1,587,148

2,375,956

49.7

Taşucu

3,694,634

4,291,632

16.2

Toplam

484,166,461

496,642,652

2.6
 

Gemi uğraklarındaki değişimler

2020 yılında tüm limanlarımıza uğrak yapan ticaret gemilerinin sayısı (2019’deki 55 binden) 48 bin gemiye geriledi. En fazla gemi uğrağı olan ilk 10 Liman Başkanlıklarının bazılarında gemi uğraklarında azalmalar devam etti. Diğer yandan Samsun ve BOTAŞ Liman Başkanlıklarında gemi uğrak sayısında yüksek oranda artış görüldü.   

 

Uğrak yapan gemi sayısı

 

 

2019

 

2020

Değişim

(yüzde)

Kocaeli

8,714

8,976

3.0

Aliağa

5,135

5,356

4.3

İskenderun

4,259

4,052

-4.9

Mersin

3,874

3,903

0.7

Ambarlı

3,815

3,455

-9.4

Gemlik

3,490

3,308

-5.2

Samsun

2,437

2,830

16.1

Tekirdağ

2,555

2,541

-0.5

İzmir

1,551

1,660

7.0

Botaş

914

1,256

37.4

Toplam

55,302

48,821

-11.7
 

Konteyner elleçlemeleri

Bakanlık istatistiklerine göre Liman Başkanlıklarımıza bağlı olan konteyner terminallerinde elleçlenen konteyner, yüzde 0.3 oranında küçük bir artışla 11.6 milyon TEU olarak gerçekleşti. Ambarlı Liman Başkanlığı yüzde -7 oranında azalma ile 2.8 milyon TEU rakamına gerileyerek yine ilk sırada yer alırken, onu yüzde 5.1 ve yüzde 5.0 oranında artışlarla Mersin ve Kocaeli Liman Başkanlıkları izledi.

 Liman Başkanlıklarına göre değişim (TEU, )
 

 

2019

 

2020

Değişim

(yüzde)

Ambarlı

3,104,882

2,887,807

-7.0

Mersin

1,854,312

1,948,695

5.1

Kocaeli

1,715,193

1,800,642

5.0

Tekirdağ

1,413,962

1,444,035

2.1

Aliağa

1,132,480

1,275,521

12.6

Gemlik

861,657

843,119

-2.2

İskenderun

680,076

710,587

4.5

İzmir

541,679

436,385

-19.4

Samsun

67,426

106,282

57.6

Antalya

150,678

109,408

-27.4

İstanbul

43,237

41,586

-3.8

Bandırma

18,220

13,187

-27.6

Trabzon

5,783

5,701

-1.4

Toplam

11,591,838

11,626,650

0.3

Kruvaziyer sıfır çekti

2019 yılı kruvaziyer turizmi için beklentilerin yeniden filizlendiği bir yıl olmuştu. Bu filizlenmenin istatistiklere yansıması için 2020 ve 2021 yılları bekleniyordu ancak tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisi nedeniyle getirilen seyahat kısıtlamaları 2020 yılının kruvaziyer turizmi açısından kara bir yıl olarak tarihe geçmesine neden oldu. 2020 yılında tüm limanlarımızdaki toplam kruvaziyer yolcu sayısı sadece 1824 olarak kaydedildi.

RO-RO taşımaları

Yurt dışı düzenli RO-RO hatlarımızda yüzde -9 düşüşle 244 bin araç (Tır, treyler ve vagon) yurda girerken, yüzde -19 gerileme ile 259 bin araç çıkış yaptı. Bu haliyle toplamda yüzde -15 oranında bir düşüşle 504 bin araç elleçlendi. Avrupa yönlü taşımalar toplamı yüzde -22 düşüş ile 347 bin araç olurken, Karadeniz hatlarında yüzde 31 gibi önemli bir artış ile 93 bin araç taşıması gerçekleşti. Akdeniz Bölgesinde ise yüzde -18 oranında bir gerileme yaşandı ve 62 bin araç taşıması yapıldı.

 

Güzergahlara göre değişim (Araç, )
 

2020

Değişim (2019/2020)
 

Gelen

Giden

Toplam

Gelen

Giden

Toplam

Avrupa

171,499

175,828

347,327

-24

-21

-22

Karadeniz

44,172

49,786

93,958

186

-11

31

Akdeniz

28,852

33,204

62,056

0

-18

-10

Diğer

274

1,137

1,411

-82

-50

-62

Toplam

244,797

259,955

504,752

-9

-19

-15
 

Dış ticarete yönelik otomobil taşımaları

 Yurtdışı bağlantılı ve ihracat/ithalat amaçlı otomobil taşımacılığı toplamda (yüzde -6 oranında gerileme ile) 1.4 milyon araç olarak gerçekleşti. Denizyolu ile Türkiye’ye ithal edilen araç sayısı yüzde 76 oranında artış ile 476 bin araç olurken, ihraç edilen araç sayısı yüzde -24 gerileyerek 958 bin araç oldu.

 Gelen ve giden otomobildeki değişim (Araç, )
 

2019

2020

Değişim

Gelen

270,427

476,649

76

Giden

1,264,238

958,462

-24

Toplam

1,534,665

1,435,111

-6
 

 

 

Son söz

Limanlar pandemi döneminin kahramanlarından birsidir. Çünkü limanlarımız bu zorlu dönem boyunca ülkemizin ihtiyaç duyduğu ürünlerin yurda girişini aksatmadan sürdürmüştür. Bu vesile ile tüm deniz ve liman emekçilerine şükranlarımı sunarım.

  • İskenderun Teknik Üniversitesi Barbaros Hayrettin Gemi İnşaatı ve Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Soner Esmer, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı danışmanlık görevine atandı. 7 Deniz Ailesi olarak Hocamıza başarılar dileriz.

 

Prof. Dr. Soner Esmer

İskenderun Teknik Üniversitesi

[email protected]