Türk tarihinin en büyük deniz faciası bundan 134 yıl önce Japonya’da yaşandı. Deniz aşırı sularda hayatını kaybeden denizciler her yıl hem Türkiye’de hem Japonya’da anılıyor.
Ne olmuştu?
II. Abdülhamid, 1887 yılında Japonya İmparatoru Meiji'nin akrabası Prens Komatsu Akihito'nun bir savaş gemisiyle İstanbul'u ziyaret etmesinin ardından Japonya'ya bir heyet gönderilerek iade-i ziyaret yapılmasını emretti. Gemi, II. Abdülhamid’den Japon İmparatoruna mücevherli imtiyaz nişanı ve çeşitli hediyeler götürecekti.
Padişahın isteği üzerine bu görev için donanmanın emektar gemisi Ertuğrul Fırkateyni seçildi. Ertuğrul Fırkateyni, Temmuz 1889’da İstanbul’dan yola çıktı. İlk arızasını Süveyş Kanalı’nda yaptı. Kanalın sığ sularında kuma saplandı. Ertuğrul’un saplandığı yerden kurtarılmasından bir gün sonra ikinci kaza gerçekleşti. Bu kez de dümeni ve bodoslama direği kırıldı. Bunun üzerine yolculuğun iptal edilmesi gündeme geldi ama vazgeçildi.
Bitmek bilmeyen fırtınalar nedeniyle uzayan yolculuk sırasında Miralay Osman Bey, tuğamiralliğe yükseldi. Ertuğrul Fırkateyni 11 ay sonra, 7 Haziran 1890 günü nihayet Yokohama Limanı’na ulaşabildi. Osman Paşa, İmparator Meiji’ye Sultan II. Abdülhamid’in gönderdiği nişan, mektup ve mühürlü sandık içindeki hediyeleri sundu. Ertuğrul’un sevgiyle karşılanan subay ve erleri, üç ay boyunca Yokohama’da kaldı.
3 ay sonra geri dönüş yolculuğu için hazırlıklar tamamlandı. Yola çıkılacağı gün Japon Deniz Kuvvetlerinin tayfun uyarısına rağmen, Ertuğrul Fırkateyni planlandığı gibi 15 Eylül 1890 tarihinde Yokohama Limanı’ndan ayrıldı. Fırkateyn yola koyulduktan kısa süre sonra tayfuna yakalandı. 73 metrelik fırkateynin mürettebatı saatler boyu dev dalgalarla boğuştu. Dalgalarla mücadele sırasında dümenin kırıldı. Fırtına devam ederken geminin birçok yeri hasar aldı.
Denizde sürüklenen fırkateyn, 16 Eylül 1890’da Kii Yarımadası’nın Koşinozaki Feneri önünde kayalıklara çarparak battı. Kazadan sadece 69 denizci kurtulabildi. Geminin komutanı Osman Paşa dâhil 526 denizci hayatını kaybetti.
Kazanın yaşandığı bölgenin halkı kazadan kurtulanlara yardım için seferber oldu. Hayatta kalan 69 denizci, Japonya İmparatorunun talimatıyla Hiei ve Kongō isimli iki askeri gemi ile İstanbul’a gönderildi.
Kazada hayatını kaybedenlerin anısına Kuşimoto’da bir anıt yapıldı. Anıt Japonlar tarafından 1891’de inşa edilirken 1929 yılında yine Japonlar tarafından genişletildi. Şehitlik Anıtı, 3 Haziran 1929 tarihinde Japon İmparatoru tarafından da ziyaret edildi. 1937’de Türkiye tarafından restore edilen anıt önünde her yıl düzenli olarak anma törenleri yapılıyor.
7DENİZ
