Bilindiği gibi bugünlerde Yemenli Husilerin Kızıldeniz girişinde ticari gemilere yaptığı saldırılar sebebiyle birçok gemi rotasını Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu üzerinden planlamaya başladı. Özellikle konteyner gemileri, üzerlerinde binlerce farklı firmaya ait türlü yükleri taşımaları sebebiyle çok daha fazla kitle üzerinde etki yaratacağı için bu saldırıların daha fazla hedefi oldu. Dolayısıyla konteyner gemileri rota değiştirme bakımından diğer gemi tiplerine göre daha yüksek orana ulaştı. Bu durum maliyetleri arttırmanın yanı sıra şüphesiz ki sefer sürelerinde de uzamaya sebep oldu.
Son yıllarda farklı nedenlerle bunun gibi sefer süresi uzamalarıyla daha sık karşılaşmaktayız.
Hatırlarsanız bundan iki sene kadar önce Mart 2021'de Evergreen firmasına ait Ever Given isimli konteyner gemisi Süveyş kanalında karaya oturarak kanalın altı gün boyunca kapalı kalmasına sebep olmuştu.
Pandemi döneminde de gecikmeler olmuştu
Pandemi zamanında da konteyner sıkıntıları, sefer aksamaları, operasyonel sorunlar gibi sebeplerle yüklerin fabrika, depo, liman sahası, aktarma limanı gibi alanlarda uzun süreli beklemeler yaşadığına da şahit olduk.
Bozulmaması için yüklerin tahliyesi önemli
Bunlar gibi öngöremediğimiz birçok nedenle konteynerlerin transit sürelerinde uzamalar meydana gelmesi son yıllarda söz konusu olabiliyor. Böylesi durumlarda yüklerin bazıları, bu sürenin uzamasından kaynaklı olarak herhangi bir zarar görmeyecek özellikte yükler olmakla beraber bazıları ise süre açısından daha hassas yükler olarak karşımıza çıkıyor. Bu tür durumlarda, ithalatçı firmalarımızın yükteki olası bir sorun halinde haklarını koruyabilmeleri için, konteyner tahliyesinin, mühürlerin açılması aşamasından başlayarak malın boşaltılması süresince yetkili bir üçüncü taraf gözetmenin nezaretinde yapılması önem arz etmektedir. Yükün durumu ile ilgili karşılaşabilecek olumsuzlukların tespiti ve gerek sigorta üzerinden gerek anlaşmaya göre yükümlülüğü taşıyan taraflar üzerinden tazmin talebi ancak bu şekilde mümkün olabilmektedir.
Süre uzadıkça yükün riski artıyor
Sonuç olarak, türlü nedenlerle uzayan konteyner transit süreleri bazı yükler için bozulma, zarar görme gibi riskleri arttırabilir. Dolayısıyla olası zararlarla ilgili talepte bulunabilmek ve/veya sigorta mekanizmasını devreye sokabilmek adına ithalatçı firmalarımıza, konteynerlerin mühürlerinin açılması ve tahliyesi işlemlerini gözetim nezaretinde yapmalarını öneriyoruz. Taşıma İşleri Organizatörlerinin ve Gümrük Müşavirlerinin de konteynerler henüz açılmadan önce müşterilerini bu yönde uyarmalarını tavsiye ediyoruz.
Orçun Erbayraktar