Türkiye için offshore rüzgâr enerjisi yol haritası, yerel bilgiler ve küresel deneyimlere dayanarak, uygulanabilir offshore rüzgâr projeleri sunmak için fırsatlar ve zorlukların stratejik analizini sunuyor. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, 2035 yılına kadar offshore rüzgar enerjisi için 5 GW kurulu kapasite hedefi belirledi. Yol haritası, Türkiye'nin gelecekteki enerji taleplerini ve sürdürülebilirlik hedeflerini karşılayabilecek yeni bir endüstri oluşturmak için bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yardımcı olacak kapsamlı bir dizi öneri sunuyor.
Bu yol haritası, Enerji Sektörü Yönetimi Yardım Programı-Uluslararası Finans Kurumu (ESMAP-IFC) Offshore Rüzgar Geliştirme Programı kapsamında ve PROBLUE'nun desteğiyle bir dizi offshore rüzgar yol haritası çalışmasının bir parçası olarak oluşturuldu ve finanse edildi. Yayının lansmanı 'Türkiye Offshore Rüzgar Enerjisi Konferansı'nda yapıldı. Dünya Bankası tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ortaklığıyla 7-8 Kasım 2024 tarihlerinde İstanbul'da düzenlenen 'Türkiye Offshore Rüzgar Konferansı'nda tanıtıldı.
Yol haritası, Türkiye'nin coğrafi avantajlarını, doğal kaynaklarını ve endüstriyel güçlerini rekabetçi bir offshore rüzgar enerjisi endüstrisi için kilit unsurlar olarak vurguluyor. Elverişli offshore rüzgâr kaynakları, yüksek talep gören enerji merkezlerinin yakınında yer alarak Türkiye'nin enerji bağımsızlığını artırabilecek ve diğer yenilenebilir teknolojileri tamamlayabilecek büyük ölçekli, yerli bir enerji üretim kaynağı sunuyor.
Analiz, Türkiye'nin Avrupa ve Asya pazarlarına yakın stratejik konumunu bölgesel bir temiz enerji merkezi olma fırsatı olarak tanımlıyor. Türkiye'nin güçlü sanayi tabanı ve kalifiye işgücü, özellikle de başarılı kara rüzgâr, gemi inşa ve denizcilik endüstrileri, yeterli proje hacmi ve boru hattı ile offshore rüzgâr tedarik zincirinde gelişmek için iyi bir konuma sahip.
Türkiye'nin suları, 75 GW olarak tahmin edilen toplam teknik potansiyel offshore rüzgar kaynağına sahip alanlara ev sahipliği yapıyor. Yol haritası, 2040 yılına kadar 7 GW'a kadar offshore rüzgar kapasitesinin kurulma potansiyelini ana hatlarıyla ortaya koyuyor. Ayrıca bu potansiyelin hayata geçirilmesindeki zorlukları da inceliyor. İyi offshore rüzgar kaynaklarına sahip çoğu alan, 50 metreyi aşan su derinlikleri göz önüne alındığında yüzer temel çözümlerine uygun. Bu alanlar aynı zamanda önemli çevresel ve sosyal hassasiyetlere sahip olup, offshore rüzgar projelerinin korunan alanlar, biyoçeşitlilik, kritik habitatlar ve yerel topluluklar üzerindeki etkilerini dikkatli bir şekilde planlamasını ve azaltmasını gerektiriyor.
Raporda yer alan aşağıdaki senaryolar, Türkiye'de offshore rüzgâr enerjisi için iki varsayımsal gelişim yolunu ortaya koyuyor.
-Düşük büyüme: 2040 yılı sonuna kadar 3,5 GW offshore rüzgar enerjisi kurulacağı öngörülüyor. Bu senaryoda, 2030 yılına kadar tedarik zinciri faaliyetlerinin yılda 32.000 TZE (tam zamanlı eşdeğer) iş yaratabileceği ve Türkiye ekonomisine 4 milyar dolar katkıda bulunabileceği tahmin ediliyor. Düşük büyüme senaryosu, ilk birkaç küçük ölçekli projeye odaklanarak hükümet tarafından ılımlı bir eylemle gerçekleştirilebilir.
-Yüksek büyüme: 2040 yılı sonuna kadar 7 GW offshore rüzgar enerjisi kurulacağı varsayılıyor. Bu senaryoda, tedarik zinciri faaliyetlerinin 110.000 TZE yıl ve Türkiye ekonomisine 16 milyar dolar brüt katma değer yaratabileceği tahmin ediliyor.
Bu senaryolara ulaşmak için yol haritası, hükümetin dikkate alması için önerilen 21 eylemi vurguluyor. Bunlar arasında, uzun vadeli enerji sistemi planlamasının bir parçası olarak ülkenin 2035 ötesi vizyonunun belirlenmesi; projelerin riskini proaktif olarak azaltan düzenleyici ve politika çerçevelerinin uygulanması; bankaya yatırılabilir bir enerji satın alma anlaşmasının (PPA) oluşturulması; en iyi uygulama sağlık ve güvenlik standartlarının getirilmesi; şebeke ve liman altyapısının iyileştirilmesi ve yerel tedarik zincirlerinin geliştirilmesi yer alıyor.
Bundan sonraki adımların bir parçası olarak Dünya Bankası, 'Türkiye - Avrupa Birliği Katılım Öncesi Aracı (IPA) Enerji Sektörü Programı Faz IV Projesi - Offshore Rüzgar Desteği'nin uygulanması için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nı destekliyor. Bu projenin amacı, 2027 yılına kadar, seçilen sahaları riskten arındırarak ve ölçüm kampanyaları yoluyla kurumsal kapasiteleri güçlendirmenin yanı sıra teknik, çevresel ve sosyal analizler sağlayarak Türkiye'nin offshore rüzgar enerjisi üretimi için yatırım potansiyelini geliştirmesine yardımcı olmak.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez şunları söyledi:
"Önemli bir yenilenebilir enerji kaynağı olan offshore rüzgar, devam eden kara rüzgar ve güneş enerjisi yatırım planlarını tamamlayarak Türkiye'nin net sıfıra geçişini hızlandırma, tedarik zincirinde büyüme ve istihdam yaratma ve ülkenin bölgedeki yeşil enerji merkezi konumunu güçlendirme potansiyeline sahiptir. Dünya Bankası, Türkiye'nin açık deniz rüzgar enerjisi kurulu kapasite hedeflerine ulaşması için hükümet politikalarını ve planlarını bilgilendireceğini umduğumuz bir yol haritası hazırlamıştır. Şimdi başarılı bir offshore rüzgar endüstrisi için gerekli politikaları ve altyapıyı oluşturarak bunu gerçekleştirmek için daha fazla işbirliği yapmayı dört gözle bekliyoruz."
Dünya Bankası Offshore Rüzgar Geliştirme Programı Eş Lideri Sean Whittaker ise şunları kaydetti:
"Türkiye, offshore rüzgar gelişimi için iyi doğal koşullara sahip birçok alana sahiptir. Bu yol haritası, bu yeni yerli yenilenebilir enerji kaynağının geliştirilmesiyle ilgili fırsat ve zorlukların ayrıntılı analizini sunmaktadır. Yol haritası, bu yeni yerli yenilenebilir enerji kaynağının tam anlamıyla hayata geçirilmesi için politika geliştirme ve çevresel ve sosyal etkileri dikkatli bir şekilde azaltan bankaya yatırılabilir projelerden oluşan bir boru hattı planlaması da dahil olmak üzere kilit tavsiyeler sunmaktadır."
Dünya Bankası Proje Lideri Yasemin Orucu da şöyle konuştu:
” Offshore rüzgar tarafından desteklenen esnek, net sıfır yol, Türkiye'nin enerji güvenliğini güçlendirirken kalkınma ve iklim hedeflerine ulaşmasına yardımcı olabilir. Yol haritası, Türkiye'nin yeşil dönüşümünün uzun vadeli yatırım çekme, binlerce istihdam yaratma ve geleceğe odaklı bir sektörde işgücüne beceri kazandırma fırsatlarını vurgulamaktadır. Hükümet, sanayi ve toplum arasındaki güçlü ortaklıklar bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde hayati önem taşıyacaktır."
Türkiye için yol haritası hakkında
Yol haritası, Dünya Bankası'nın Türkiye'deki ülke ekibi tarafından, Dünya Bankası Grubu'nun gelişmekte olan pazarlarda offshore rüzgar gelişimini hızlandırmayı amaçlayan Offshore Rüzgar Geliştirme Programı çatısı altında başlatıldı. Uluslararası Finans Kurumu (IFC) ortaklığındaki Enerji Sektörü Yönetimi Yardım Programı (ESMAP) tarafından ve Dünya Bankası'nın mavi ekonomi programı PROBLUE'nun desteğiyle finanse edildi.
Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB), Türkiye'nin Enerji Kalkınma Planına girdi sağlamak ve Hükümeti Türkiye'nin gelecekteki enerji dağılımında offshore rüzgar enerjisinin potansiyel rolü hakkında bilgilendirmek amacıyla bir offshore rüzgar yol haritası geliştirmek için Dünya Bankası'ndan destek talep etti. İstişare sürecinde Türkiye Offshore Rüzgar Enerjisi Derneği (DURED) ve sektör temsilcileri de dahil olmak üzere çok çeşitli kamu ve özel sektör paydaşlarından geri bildirim alındı.
Yol haritasının hazırlanması, 2017 yılında Türkiye'de AB tarafından finanse edilen ilk IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi aracılığıyla eğitim programları ve yerleşik rüzgar enerjisi pazarlarına çalışma ziyaretleri de dâhil olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ve ilgili kurumlarla yıllarca süren etkileşime dayanıyor. Türkiye ayrıca Dünya Bankası'nın Ekim 2019'da yayınlanan 'Going Global - Expanding Offshore Wind to Emerging Markets' raporunda offshore rüzgâr için yüksek potansiyele sahip sekiz kilit pazardan biri olarak tanımlandı.
Dünya Bankası, “Türkiye - Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Enerji Sektörü Programı Faz IV Projesi - Offshore Rüzgar Desteği ”nin uygulanması için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nı destekliyor. 7.98 milyon avroluk proje, belirli offshore sahalarında meteorolojik ve oşinografik çalışmalar ve ölçümlerin yanı sıra teknik, yasal ve ekonomik analizleri de içeriyor.
Dünya Bankası Grubu'nun offshore programı hakkında
Ortak ESMAP-IFC Offshore Rüzgar Geliştirme Programı, gelişmekte olan pazarlarda offshore rüzgarın benimsenmesini hızlandırmayı amaçlıyor. Program, offshore rüzgar enerjisinin Dünya Bankası Grubu müşterisi ülkelerin enerji sektörü politika ve stratejilerine dâhil edilmesini destekliyor.
Program 2019 yılında başlatıldı ve dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri offshore rüzgar enerjisi geliştirme potansiyellerini keşfetmeleri için aktif olarak destekliyor.
7DENİZ