İran Ulusal Denizcilik Grubu'nun (IRISL) bir yan kuruluşu olan Hafez Darya Arya Shipping Co'ya (HDASCO) ait üç konteyner gemisi son iki ay içinde çeşitli AB limanlarına uğradı.
Üç konteyner gemisi (2016 yapımı Kashan, 2012 yapımı Daisy ve 2010 yapımı Shiba) İran bayraklı olmaları nedeniyle Husiler tarafından saldırıya uğrama tehlikesi olmadan düzenli olarak Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı üzerinden Orta Doğu'dan Akdeniz ve Kuzey Avrupa'ya konteyner rotası hizmetleri sağladı.
MarineTraffic verileri, gemilerin yolculuklarına İran'dan başladığını ve en sık Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye, Lübnan, Kıbrıs, Libya, Türkiye, Romanya, İspanya, Belçika ve Hollanda'daki limanlara uğradığını gösteriyor.
Şirketlerin İranlı olmasının yanı sıra, denizcilik firmaları da ABD'nin yaptırımları altında olmasaydı, bu büyük bir mesele olmazdı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Haziran 2020'de İran İslam Cumhuriyeti Denizcilik Hatları'na yaptırım kararı almış ve buna bağlı olarak Hafez Darya Arya Denizcilik de yaptırım listesine dahil edilmişti.
Bu durum iki İran hattıyla çalışan AB şirketleri için bir sorun teşkil ediyor zira AB, Asya ülkesinin nükleer programını çökertmek ve İran'a yaptırımların hafifletilmesini sağlamak amacıyla 2015 yılında İran Nükleer Anlaşmasını imzalamıştı. ABD de bu anlaşmayı imzalamış ancak Donald Trump göreve geldiğinde anlaşmadan çekilmişti.
İran'ın insan hakları ihlalleri ve Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa verdiği askeri desteğe karşılık olarak AB'nin halen uyguladığı bazı yaptırımlar var ancak yaptırım kapsamındaki kişi sayısı 227, kurum sayısı ise 42. Bu kuruluşlar çoğunlukla bakanlıklar, haber ajansları ve mobil hizmet sağlayıcıları gibi hükümetle ilgili ya da devlet kontrolündeki kuruluşlar.
Bu da IRISL ve HDASCO ile işbirliği yapan AB firmalarının da ABD'nin yaptırım listesine girebileceği anlamına geliyor. Bir yandan, AB tarafında herhangi bir düzenlemeyi ihlal etmediler ancak ABD tarafından yaptırım uygulanan şirketlerle işbirliği yaptılar, bu da bu şirketlerin herhangi bir ABD kuruluşuyla iş yapmasının yasaklanması veya ABD varlıklarına el konulmasıyla sonuçlanabilir.
Örneğin ABD, 2021 yılında Hoopad Darya Shipping Agency Company ve Çin merkezli Jiangyin Mascot Special Steel'in yanı sıra BAE merkezli Accenture Building Materials'a çelik taşımacılığı konusunda IRISL ile çalıştıkları için yaptırım uygulamıştı.
Bir de AB kuruluşlarının bölge dışı yaptırımlara (ABD yaptırımlarına bile) uymasını yasa dışı kılan AB Engelleme Yasası meselesi var. Dolayısıyla AB'den bir şirketin aynı anda hem Engelleme Yasası'na hem de ABD yaptırımlarına uyması mümkün değil.
Süveyş ve Kızıldeniz onlar için sorunsuz ve Husilerden arındırılmış olduğundan, İranlı nakliye şirketlerini kullanmaları halinde AB şirketleri için daha düşük navlun maliyeti avantajı var. Bununla birlikte, ABD yaptırımları ve Husileri destekleyen İran'la çalışmanın yaratacağı kötü imaj riski de söz konusu.
Kaynak: splash247.com
