Hazar Geçişli Enerji Koridoruna Yeni Bir Alternatif ‘‘Crossroads of Peace’’

Hazar geçişli Kazakistan Petrolü, Türkmenistan ve Azerbaycan Gazının Türkiye ardından Avrupa Birliği’ne (AB) geçişi için yeni bir alternatif sunulmaktadır. Bu proje ‘‘Crossroads of Peace’’ Güven Yolu, Barış Yolu veya Barış Kavşağı olarak çevrilebilir.

AB, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın ardından Rusya’ya uyguladığı ambargo nedeniyle enerji arz kaynaklarını çeşitlendirmek istemiştir. Bu kapsamda hali hazırda AB’ye Trans Anadolu Boru Hattı Projesi (TANAP) ve Trans Adriyatik Boru Hattı Projesi (TAP) projeleriyle gaz sevkiyatı gerçekleştiren Azerbaycan’ın kapasite artırması için görüşmüştür. Fakat Azerbaycan’ın AB’nin gaz ihtiyacını karşılayabilecek bir arz artışına gidememiştir. Arından çeşitli alternatifler Norveç’ten doğalgaz, Katar’dan ve ABD’den Sıvılaştırılmış Doğalgaz (LNG) için görüşülmüştür. Ayrıca İsrail gazının AB’ye transferi ile ilgili yürütülen EastMed projesi ise Türkiye’nin Libya ile yaptığı Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşması ile uygulabilirliği sorgulanmış ve alternatifler aranmıştır. İsrail’de 7 Ekim 2023 olayların yaşanmasının hemen öncesinde İsrail doğalgazının Bakü-Tiflis- Ceyhan Boru Hattı (BTC) ile AB’ye gönderilmesi üzerinde çeşitli projeler hakkında görüşülüyordu. Fakat olayların şiddetinin artmasının ardından İsrail gazının Türkiye üzerinden AB’ye transferi zora girmiştir. Son süreçte Kazakistan petrolünün AB’ye gönderilmesinde Rusya üzerinden gönderilmesinden ötürü sorunların yaşanması nedeniyle Kazakistan petrolünün ve Türkmenistan gazının Türkiye üzerinden AB’ye transferi gündeme gelmiştir. Burada ise Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı (BTC) oldukça önem arz etmektedir. Bu bağlamda ayrıca ‘‘Crossroads of Peace’’ projesinin gündeme gelmesi Doğu-Batı geçişlerini çeşitlendirmektedir. Söz konusu ‘‘Crossroads of Peace’’ projesi ile Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu (BTK) ve BTC’ye alternatif olarak direkt Ermenistan’dan Zengezur Koridorundan veya belirlenen güzergahlardan geçecek karayolu, demiryolu ve boru hatları ile maliyet etkin çözümler sunulabilir.

Yavuz TORAMAN