İMEAK Deniz Ticaret Odası’nın 10. Dönem 4. Müşterek Meslek Komiteleri Toplantısı, 26 Mart Salı günü, Büyük Kulüp’te düzenlendi.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran’ın başkanlık ettiği toplantıya, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar, Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan, Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürü Salih Tan, Kıyı Emniyeti Genel Müdürü Mustafa Bankaoğlu, DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak, DTO yönetim kurulu üyeleri, şube yönetim kurulu ve Meslek Komiteleri başkan ve üyeleri katıldı.
Meslek Komiteleri Toplantısı’nda komite başkanları ve üyeleri kürsüye çıkarak sorunlarını dile getirdi. Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar da üyelere yanıt verdi.
“Beraber yönetebilirsek yol alabiliriz”
Toplantının açılışında konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar, “Denizcilerin arasında bulunmanın memnuniyetini yaşıyorum. Denizcilik idaresi sektörüyle bütünleşiktir. Denizcilik idaresini beraber yönetebilirsek yol alabileceğimizin farkındayız. Sadece bakanlığımıza ilişkin sorunlar değil denizciliğin her sorununu bakanlıklarla, başka kurumlarla da ele alıp destek olmaya çalışıyoruz” dedi.
Ünüvar’ın konuşmasının ardından meslek komitelerinin yöneticileri ve üyeleri sırayla kürsüye gelerek sorunlarını dile getirdi.
“Tüm liman başkanlıkları mevzuata uygun davransın” talebi
İlk olarak kürsüye çıkan 8 No'lu Meslek Komitesi Başkanı Arif Ertik, hizmet verirken mevzuatın uygulanması konusunda sorun yaşadıklarını belirterek “Acil işlerimizi için mevzuatımızda bulunan iki kolaylıktan çok faydalanmaktayız. Bir tanesi bitişik liman, 60 günlük liman çıkış belgesi düzenlenmesi. İkincisi ise 75 metreye kadar makinesiz vasıtalarımız ve römorkörlerimiz için 60 gün geçerli olan sörvey raporlarıdır. Bu kolaylıkları alabildiğimiz liman başkanlığımız olduğunda diğer liman başkanlıklarımız verilen belgeye itibar etmektedir. Fakat bazı liman başkanlıklarımızdan aynı kolaylıkları talep ettiğimizde ‘Biliyoruz böyle bir mevzuat var ama bizim liman başkanlığımız bunu uygulamıyor’ cevabını alabiliyoruz. Bu durum hizmetlerimizde günlerce gecikmeye neden olabiliyor” dedi. Ertik, Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar’dan “Tüm liman başkanlıklarımızın mevzuata uygun davranmasını sağlayabilirseniz hizmetlerimiz aksamayacaktır” talebinde bulundu.
Ambargolu gemilerin yakıt sorunu
13 No'lu Meslek Komite Üyesi Yakup Kalkavan da gümrüklerdeki gelişmelere ilişkin söz aldı. Kalkavan, Ambarlı ve Kartal’da sıra bekleyen gemilere ambalajlı madeni yağların Yenikapı ya da Zeytinburnu’na gitmeden verilebilmesini talep etti. Ambargolu gemilerin yakıt alma sorunları yaşadığını da belirten Kalkavan, gemilerin gidecek kadar yakıt almasına öncülük edilmesini istedi.
Tamer Kıran’dan firmalara uyarı
Kalkavan’ın ardından Tamer Kıran da ambargolu gemilere ilişkin açıklama yaptı. Kıran, sorunun çözülmesi için temasların üst düzeyde sürdüğünü belirterek gemicilik şirketlerine “Büyük firmalara bunlar oluyorsa, küçük çarlı firmalara etkisi yıkıcı olabilir” sözleriyle dikkatli olmaları uyarısında bulundu.
“Sahil Güvenlik bir müddettir ceza kesme yetkisi de istiyor”
Toplantıda söz alan Mehmet Bekiroğlu da Sahil Güvenlik’in kanuna göre liman, mendirek ve demir yerleri dışındaki yerleri denetleyerek liman başkanlıklarına bildirmesi gerektiğini ancak liman içine girildiğini söyledi. Bekiroğlu’nun dile getirdiği soruna yanıt veren Deniz Ticaret Odası Başkanı Tamer Kıran “Sahil Güvenlik şu anda tutanak tutuyor, cezanın kesilmesi için liman başkanlıklarına gönderiyor. Sahil Güvenlik bir müddettir ceza kesme yetkisi de istiyor” dedi. Kıran, ceza kesme yetkisinin bakanlıkta kalması için uğraştıklarını belirtti.
“Sektörün bir numaralı gündemi çevre cezaları”
Çevre cezalarına ilişkin de açıklama yapan Tamer Kıran, bunun çok büyük bir problem olduğunu belirterek, “Tabiat Varlıkları Genel Müdürü’nü ziyaret ettiğimizde kendisine hatırlattık. Cezaların miktarının yüksekliği konusunda çalışmaları olduğunu söyledi. Denizcilik sektörünün şu anda bence bir numaralı gündem maddesi. Hem gemilerin, hem limanların, hem tersaneleri hem de denizde yüzen tüm taşıtların en büyük problemi bu” diye konuştu.
5.8 DWT’lik 61 gemi tutuklu
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Recep Düzgit, 5.8 DWT’lik 61 geminin tutuklu olmasını sektördeki yansımalarını değerlendirerek, “Bu durum hem boyut hem de sayı itibarıyla felaket bir şey. Adamlar doğru dürüst bir sebep de söyleyemediler. En son gemileriniz yaşlı demişler. Biri AIS kapadı demiş. 3 gemiye emergency izni verdiler. Yani yükün varsa yükünü boşalt, kumanya alacaksan kumanya al. Onun dışında somut bir şey de yok. Yani 2 firma gibi anlaşılıyor ama toplam Türklerin sahip olduğu tanker filosunun yüzde 40’ı şu an yaptırım kapsamında. Bunun devamının gelmesi kötü de zaten bu haliyle de çok kötü. Türk sahipli bir filonun yüzde 40’ı ne demek? Çok büyük bir oran. Yunanlıların yüzde 1’ine bir şey olsaydı dünya ayağa kalkardı” şeklinde konuştu.
"En üst düzeyde de girişimler olduğunu düşünüyorum"
Bugüne kadar olması gereken tepkinin ilgili bakanlık bağlamında en üstten, cumhurbaşkanı yardımcısı ve cumhurbaşkanı düzeyinde verildiğini düşünüyorum diyen Düzgit, “Konunun çözümüne yönelik mutlaka haberleri olmuştur ve bir şeyler yapılmıştır ama henüz bir sonuç göremedik. Duyduğum pozitif bir bilgi var, Amerika ile şu anlaşmaya varıldı, bir daha Amerika, dolayısıyla OPAC, Türk şirketleri ile ilgili bir yaptırım kararı almadan önce bir uyarı yapacak. Bu konuda bir mutabakat olmuş galiba. Eğer gerçekleştirilirse bu muhteşem bir şey olur. Bu yaptırım yapılan gemiler de kendilerine çeki düzen verirler. Mesela bu şirketlerden birinin sahibi diyor ki, benim alnıma silah dayasalar bir daha Rusya’nın yakıtını taşımam. Firmalar hızla işletme şirketlerini değiştiriyorlar. Hatta bazıları bayrak devirlerini İstanbul demir yerlerinde yaptılar” ifadelerinde bulundu.
Bakanlık UKOMEde fiyat güncellenmesini engelliyor
Toplantıda söz alan TURYOL Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Can da UKOME’de bilet fiyatlarının güncellenmemesi konusunda bakanlığın baskısı olduğunu belirtti. Can, “Belediyeler kanunu çerçevesinde UKOME tamamen büyükşehir belediyesinin bir birimidir. Ancak büyükşehir belediyesinin etkinliği UKOME’nin sayısal yetersizliği nedeniyle çalışmasının önünü açamıyor. Bakanlık büyük etki yapıyor” dedi.
Çevre cezalarının Ulaştırma Bakanlığı yetkilerine yüklenerek çözülmesinin ötesinde Çevre Bakanlığı yetkililerinin de temsil edildiği bir komisyon çerçevesinde çözülmesinin yararlı olacağını düşündüğünü söyleyen Can, “Orantısız cezalar kesilmeye başlandı. Deniz kirliliğine etki eden hususun tam olarak tespit edilemediği bir durum söz konusuyken büyük cezalarla karşı karşıya kalıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Limanlarda yer bulamamaya başladık”
Yunus Can’ın ardından söz alan İMEAK DTO Balıkçılık Komitesi Başkanı Murat Kul da “Sektör büyüdükçe balıkçı sayısı artıyor ama barınak sayısı artmıyor. Limanlarda yer bulamamaya başladık” dedi. Kul, barınakların marina şeklinde kullanıldığını söyledi.
“Denizcilik Bakanlığı olmalı”
Türk Armatörler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Ergenç de toplantıda hurda teşviklerine ilişkin görüşlerini paylaştı. Ergenç, “50 bin grostonluk gemiyle 5 bin grostonluk geminin teşvikini vermenin maliyeti 6 milyon dolar fark ediyor. Bu uygulanabiliyorsa rekabet edilir hale gelir” şeklinde konuştu.
Ambargo konusuna da değinen Ergenç, “Sefer esnasında risk başlıyor. Bu konulardan mümkün mertebe uzak durmak gerekiyor” dedi. Deniz İş Kanunu’nun da değişmesi gerektiğini ifade eden Ergenç, şunları söyledi: “50-100 yılık kanunla denizciliği yönetemeyiz. Birçok şeyin önünü tıkadığını düşünüyorum. Bir an önce çıkarılmasını, aksayan yerler olsa bile sıfır bir iş kanunuyla devam etmeyi isteriz.”
Gümrüklerde giriş-çıkışlarda geriye gidiş olduğunu belirten Ergenç “Eşit rekabet imkânı istiyoruz. Singapur’a, Rotterdam’a gidelim, inceleyelim. Artık her şey online olsun. Cezaları 100 misli artırın. Denizcilik Bakanlığı olmalı. Olmazsa da tekrar müsteşarlığına geçilmeli. 3-4 bakanlıkla sorunları aşamıyoruz. İleri gitmek, reformlar istiyorsak Denizcilik Bakanlığı kurulmalı” dedi.
“Gemi insanı transfer eğitim başlıyor”
Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği Başkanı Muhammer Arslantürk de konuşmasında gemi insanı transfer eğitim başlatılacağını belirterek bunun ulusal ve uluslararası alanda verilecek ilk eğitim olacağını vurguladı. Arslantürk, kılavuz kaptanlarının gemi ya da ücret farklılıkları ile ilgili çalışma yaptıklarını da söyledi.
“Çekek yeri sorunu var, sörvey ücretleri yüksek”
DTO Fethiye Şubesi Meclis Başkanı Onur Ugan da konuşmasında, Fethiye’deki deniz ticaretinin deniz turizmi ile sağlandığını dile getirerek artan maliyetlerin bunun sürdürülebilir olmasını engellediğinin altını çizdi. Ugan, çekek yeri sorunu ve metre başına alınan sörvey ücretlerinin yüksekliğini de toplantıda gündeme getirdi.
“Balık üreticisi çok yok, balıkçı barınağı var”
DTO Fethiye Şube Başkanı Ahmet Çetin de Antalya’da 6 tane balıkçı barınağı olduğunu belirterek, Antalya’nın balık üretiminin yalnızca binde 3’ünü temsil ettiğini söyledi. Çetin, “Antalya’da balık üreticisi çok yok ama balıkçı barınağı var” dedi.
“Cruiseda iyi gidiyoruz”
İzmir DTO Şube Başkanı Yusuf Öztürk ise kruvaziyer yolcu sayılarına ilişkin açıklama yaptı. Öztürk, “Cruiseda iyi gidiyoruz. 2013’te en yüksek miktar olan 2 milyon 250 bine kadar çıkmıştık ama önce yanlış algılar ve sonra andemi derken 1,5 milyonu bulduk. Önemli bir rakam bu. Bu rakamı 2024’te 2,5 milyonun üzerine çıkarmak için gayret gösteriyoruz” diye konuştu.
“Midilli-Aliağa seferleri başlıyor”
Öztürk’ün ardından kürsüye DTO Aliağa Şube Başkanı Adem Şimşek çıktı. Şimşek, “Aliağa’da son 3-4 senede büyüyen yıldız liman kenti olduk. Ortalama 6 bin gemi, 110 milyon ton ihracat ve ithalatın yapıldığı, 15 klimanın bulunduğu bir liman kentinde yaşıyoruz. Türkiye’nin katma değerine yüzde 12 değer katan bir liman şehriyiz” dedi.
Aliağa’da bir marina projesi olduğunu dile getiren Şimşek, Midilli-Aliağa seferlerinin de sezon ortası ya da sonlarında başlayacağını açıkladı.
“KDV oranının yüzde 10’a düşmesi” talebi
DTO Bodrum Şube Başkanı Orhan Dinç de “Ticari teknelerimizin yüzde 20 KDV oranı. Karadaki turizmin aynısını denizde yapıyoruz. Bu oran Yunanistan’da yüzde 12, Hırvatistan’da 11,5. Biz de KDV oranının yüzde 10’a düşmesini talep ediyoruz” dedi. Dinç, ticari tekne satışında işlerin durma noktasına geldiğini belirten Dinç destek talebinde bulundu.
“Kocaeli’ye uygun planlar yapılması gerekiyor”
DTO Kocaeli Şube Başkanı Vedat Doğusel ise konuşmasında, Kocaeli’de 36 liman, 13 iskele, 13 bin gemi trafiği, 14 organize sanayi bölgesi olduğunu söyledi. Bölgenin limanları ve kıyı planlaması olarak güncellenmesi gerektiğini kaydeden Doğusel, “Ticari faaliyetlerin de güncel hayata uygun hale gelmesi gerekiyor. İthalata bağlı ihracatımız limanlar ve deniz yoluyla olacak. Bunun için de Kocaeli’ye uygun planlar yapılması gerekiyor. Mavi ekonomiden Kocaeli’nin daha fazla faydalanması ve ülke ekonomisine kazandırması temennimdir” şeklinde konuştu.
DTO Karadeniz Ereğli Şube Başkanı Oğuz Ünlüer, Batı Karadeniz olarak 5 ili kapsadıklarını belirterek 7 limana sahip olduklarını belirtti. Filyos Limanı’nın üçüncü şahıslara açılıp açılmayacağını Bakan Ünüvar’a sordu.
“Bölgede tahlisiye birimi konuşlansın”
Karadeniz Ereğli açıklarında 19 Kasım 2023’te batan Kafkametler gemisinin kayıp 7 personelini arama çalışmalarının ve karaya vurarak ikiye ayrılan Pallada gemisinin söküm çalışmalarının sürdüğünü söyleyen Ünlüer, hava koşulları nedeniyle Kıyı Emniyeti’nden tahlisiye biriminin bölgede konuşlanmasını talep etti.
Belediye ile koordineli tahkimat talebi
Ünlüer’in ardından DTO İskenderun Şube Başkanı Kemal Kutlu söz aldı. İskenderun Liman’ında deprem nedeniyle çökme olduğunu hatırlatan Kutlu, “Deniz taşmasından mustariptik. Dalga boyutu yükseldikçe deniz şehrin içine ilerliyordu. Bunda en büyük pay balıkçı barınağımızın mendireğinin, Limak’ın, sahilin çökmesiydi. Limak kendi çapında mendireğini halletti. Balıkçı barınağımız 4 metre yükseltildi. Kıyı tahkimatımız devam ediyor. Bakanlığımıza teşekkür ediyoruz su taşması işi büyük oranda halledildi. Tahkimatın estetik açısından belediyemizle koordineli yapılmasını rica ediyoruz” şeklinde konuştu.
Kutlu, konuşmasında balıkçı barınaklarına ilişkin de bilgi verdi.
Mustafa İnsel’den “MEPC81” sunumu
Toplantıda kürsüye çıkan son isim İMEAK Deniz Ticaret Odası Danışmanı Prof. Dr. Mustafa İnsel oldu. Londra’da 18-22 Mart 2024 tarihleri arasında yapılan Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) Deniz Çevresini Koruma Komitesi 81’inci Dönem Toplantısı’na (MEPC81) katılan İnsel, alınan kararlara ilişkin bilgileri paylaştı.
Ünüvar: Limanların yeşil dönüşüme uyum sağlamasını finanse edeceğiz
Mustafa İnsel’in konuşmasının ardından söz alan Durmuş Ünüvar, emisyon ticaretine ilişkin kanun taslağını meclise sunduklarını bunun seçimden sonra gündeme geleceğini söyledi. Ünüvar, hem limanların, hem armatörlerin yeşil dönüşüme uyum sağlaması ve filonun da yenilenmesini finanse etmeyi düşündükleri kaydetti.
Özlem Çoban/7DENİZ