Ukrayna'nın, Karadeniz'deki ticari sevkıyatların güvenliğini sağlamak üzere iki ay boyunca Türkiye aracılığında Rusya ile sürdürülen müzakerelerden anlaşma sağlanamadan çekildiği duyuruldu.
Reuters'a konuşan konu ile ilgili bilgi sahibi dört kaynağa göre, Birleşmiş Milletler'in (BM) desteğinin ardından müzakerelere Türkiye aracılık etmişti.
"Anlaşma bozuldu"
Kaynaklar, martta "Karadeniz'de ticari gemilerin güvenliğini sağlamak için" bir anlaşmaya varıldığını ve Ukrayna anlaşmayı resmi olarak imzalamak istemese de Ukrayna'nın, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a anlaşmayı 30 Mart'ta, yani yerel seçimlerden bir gün önce duyurma onayı verdiğini söylediler.
Kaynaklardan biri, "Son dakikada, Ukrayna aniden çekildi ve anlaşma bozuldu" dedi. Reuters'a konuşan diğer üç kaynak da olayların bu şekilde gerçekleştiğini teyit ederken Rusya, Ukrayna ve Türk makamlarından konuyla ilgili bir açıklama gelmedi.
Ukrayna'nın anlaşmadan neden çekildiği ise henüz bilinmiyor.
Zelenski: "Askeri yardım gelmezse..."
Öte yandan, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodomir Zelenski, Şubat'taki açıklamasında, Ukrayna'nın ABD'den yeni askeri yardım gelmemesi hâlinde Karadeniz'deki sevkıyat koridorunu savunamayacağını söylemişti. Karadeniz üzerindeki koridor Ukrayna'nın Romanya ve Bulgaristan'a yakın olan batı Karadeniz kıyısını kapsıyor.
Türkiye ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ticari gemilerin Karadeniz'de daha özgürce dolaşmasını sağlamak için aylardır çalışıyor. Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Karadeniz'in bazı kısımları savaş alanı hâline gelmişti.
Savaşın başlangıcından bu yana Karadeniz'deki sevkıyatlar önemli ölçüde azalsa da Karadeniz tahıl, gübre ve petrol gibi ürünleri dünyanın diğer bölgelerine taşımak konusunda hem Rusya hem de Ukrayna için önemli bir rota olma özelliği taşıyor.
Anlaşmanın kapsamı
Reuters tarafından incelenen anlaşma metninde, Türkiye'nin "ara buluculuk girişimi kapsamında" Ukrayna ve Rusya ile "Karadeniz'de ticari gemilerin özgürce ve güvenli şekilde yolculuk etmesini sağlayacak" anlaşmaya vardığı ifade ediliyor.
Metinde anlaşmanın, 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Rejimi Sözleşmesi'ne uygun olduğu da belirtiliyor.
Sözleşme Türkiye'ye, İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerinde tam hakimiyet ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme yetkisi veriyor.
