Çin’de görülen yeni tip koronavirüsten dolayı azalan talep petrol fiyatlarını aşağı çekmişti. Petrolün varil fiyatı 50 doların altına gerilemesiyle OPEC, üretimi kısma konusu görüşme üzere masaya oturdu. Ancak toplantıda anlaşmaya varılamaması sonucu Suudi Arabistan, ham petrol üretimini artırma ve satış fiyatını düşürme kararı aldı. Bu karar petrol fiyatlarında tarihi düşüşlere yol açtı.
Brent türü ham petrolün varil fiyatı yüzde 25 düşerek 31 dolar oldu. ABD West Texas Intermediate ise brent petrol fiyatını yüzde 27 düşürerek 30 dolara indirdi.
Türkiye'ye etkisi
Enerji uzmanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, petrol fiyatlarında hızla düşen fiyatların Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlayacağını açıkladı. Düşük ham petrol fiyatlarının makroekonomik dengelere olumlu etki etmesinin yanı sıra mal ve hizmet üretimindeki maliyetlere de önemli bir düşüş olarak yansıyacağının altını çizen Kumbaroğlu, “Tam da arz zincirlerinde tedarikini Çin’den yapan şirketlerin yeni arayışlara yöneldiği bir dönemde bu olayın yaşanması önemli bir fırsatı ayağımıza getiriyor” şeklinde konuştu.
'8 milyar dolar cepte kalacak'
Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Türkiye’nin petrol ithalatına yönelik ödediği rakamlara dikkati çekerek, şunları söyledi: “2019 yılı Brent petrol ortalama varil fiyatı 64.37 dolardı ve Türkiye’nin ithalatı yaklaşık 263 milyon varil olarak gerçekleşti. Yani ham petrol için kabaca 17 milyar dolar civarında ödeme yaptık. 2020 yılı varil fiyatı bugünkü seviyeden hesaplarsak, ortalama 35 dolardan aynı miktar için 9 milyar dolar ödeme yapacağız. Ham petrol bugünkü fiyat seviyesinde kalırsa 8 milyar dolar daha az ödeyeceğiz. Kasamızda kalacak bu para makroekonomik dengelere de yansıyacak.”
Pompa fiyatlarına etkisi nasıl olur?
Varil fiyatlarındaki düşüşün pompa fiyatlarına çok sınırlı yansıdığının altını çizen Kumbaroğlu, “Çünkü ham petrol fiyatının seviyesi, toptancı marjı ile düşündüğünüzde pompa fiyatının sadece yüzde 35’ini oluşturuyor.” bilgisini paylaştıktan sonra şöyle devam etti: “Türkiye’de yüzde 10’luk dağıtıcı ve bayi marjı ile yüzde 55’i bulan vergiler söz konusu. Özel Tüketim Vergisi ham petrol fiyatından bağımsız litre başına sabit rakam olarak belirleniyor. Bu nedenle varil fiyatı düştükçe vergi oranı artıyor. Döviz kurlarına bağlı dalgalanmalara karşı pompa fiyatlarını sabit tutabilmek için vergilerin ayarlandığı Eşel Mobil sistemi getirilmişti. Şimdi de pompa fiyatlarının ham petroldeki düşüşü daha iyi yansıtabilmesi için Eşel Mobil misali vergilerin düşürülmesi gerekir. Akaryakıt ürünlerinde vergilerin düşürülmesinden kaybedeceği geliri devlet ekonominin canlanması dolayısıyla fazlasıyla telafi edecektir.”
7DENİZ