T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2020 yılına ilişkin denizyolu istatistikleri açıklandı. Liman Başkanlıklarında ve bağlı bulunan liman ve terminallerde geçtiğimiz yıl gerçekleşen gelişmeler ana hatları ile şu şekilde:
Tüm yükler
2020 yılında Türkiye’deki limanlarda elleçlenen toplam yük, yüzde 2.6 oranında artış ile 496 milyon ton olarak gerçekleşti. Ülkemiz limanlarında yıl boyunca her ay ortalama 41.3 milyon ton yük elleçlenirken, yük yoğunluğunun zirve yaptığı aylar 44 milyon ton ile Aralık ayı, en düşük olduğu ay ise 38 milyon ton ile Mayıs ayı oldu.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2020 yılı ihracatımız yüzde -6.9 oranında azalışla 169 milyar dolar, ithalatımız ise yüzde 4.3 artışla 219 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatımızdaki düşüşün aksine limanlarımızda elleçlenen ihraç yüklerimiz yüzde 5.5 gibi önemli oranda artış gösterirken, ithalat yüklerimiz 2.oranında arttı. 2019’da transit yükler yüzde -3.4 oranında gerilerken, kabotaj yüklerimizde yüzde 4.8 oranında bir artış yaşandı.
|
Rejimlerine göre yük gelişimi |
|||
|
2019 |
2020 |
Değişim (yüzde) |
|
|
İhracat |
131,676,578 |
138,902,823 |
5.5 |
|
İthalat |
221,404,812 |
226,539,472 |
2.3 |
|
Kabotaj |
56,112,724 |
58,797,384 |
4.8 |
|
Transit |
74,974,298 |
72,402,972 |
-3.4 |
|
Toplam |
484,168,412 |
496,642,651 |
2.6 |
İlk 10 Liman Başkanlığı Verileri
Kocaeli Liman Başkanlığı 76 milyon ton ile yükünü yüzde 6 arttırarak ilk sıradaki yerini korudu. BOTAŞ Liman Başkanlığı da yüzde -0,2 oranındaki yük azalmasına rağmen 66.98 milyon ton yük ile geçtiğimiz yıl olduğu gibi 2. sırada yer aldı. Aliağa yüzde 6.8 gibi bir yük artışı ile 68.9 milyon ton elleçledi ve 3. sırada yer aldı. İskenderun yüzde -1.9 azalan oranı ile 60 milyon tonda kaldı ancak 4’üncü sıradaki yerini korudu. Mersin Liman Başkanlığı yüzde 3.8 artış oranı gösterirken Ambarlı’da geçen yılki gerilemenin devam ettiği görüldü (yüzde -7.9). Tekirdağ yüzde 7.8 gibi bir artış oranı ile 32 milyon ton elleçledi ve 7. sıradaki yerini korudu. Gemlik, Karabiga ve Zonguldak Liman Başkanlıkları ise 8, 9 ve 10. sıradaki yerlerinde kaldı. İlk 10 sırada yer alan Liman Başkanlıklarımızın toplam içindeki payı 2019’da yüzde 84’ten yüzde 82’ye geriledi.
|
Liman Başkanlıklarına göre değişim (Ton, ) |
|||
|
2019 |
2020 |
Değişim (yüzde) |
|
|
Kocaeli |
72,196,415 |
76,517,625 |
6.0 |
|
Aliağa |
65,799,062 |
68,946,001 |
4.8 |
|
BOTAŞ |
66,945,044 |
66,843,001 |
-0.2 |
|
İskenderun |
62,167,713 |
60,969,236 |
-1.9 |
|
Mersin |
36,373,703 |
37,752,433 |
3.8 |
|
Tekirdağ |
29,933,977 |
32,256,310 |
7.8 |
|
Ambarlı |
34,649,484 |
31,895,334 |
-7.9 |
|
Gemlik |
13,908,352 |
14,291,871 |
2.8 |
|
Karabiga |
12,969,988 |
13,929,610 |
7.4 |
|
Samsun |
11,150,996 |
12,995,840 |
16.5 |
|
İzmir |
9,226,482 |
9,390,012 |
1.8 |
|
Zonguldak |
11,960,291 |
11,367,014 |
-5.0 |
|
Karadeniz Ereğli |
9,271,475 |
10,678,248 |
15.2 |
|
Güllük |
6,697,108 |
5,762,484 |
-14.0 |
|
Antalya |
5,374,190 |
5,523,653 |
2.8 |
|
Çanakkale |
4,165,040 |
4,711,048 |
13.1 |
|
Tuzla |
2,496,749 |
4,475,911 |
79.3 |
|
Bandırma |
6,258,819 |
5,661,163 |
-9.5 |
|
Yalova |
1,587,148 |
2,375,956 |
49.7 |
|
Taşucu |
3,694,634 |
4,291,632 |
16.2 |
|
Toplam |
484,166,461 |
496,642,652 |
2.6 |
Gemi uğraklarındaki değişimler
2020 yılında tüm limanlarımıza uğrak yapan ticaret gemilerinin sayısı (2019’deki 55 binden) 48 bin gemiye geriledi. En fazla gemi uğrağı olan ilk 10 Liman Başkanlıklarının bazılarında gemi uğraklarında azalmalar devam etti. Diğer yandan Samsun ve BOTAŞ Liman Başkanlıklarında gemi uğrak sayısında yüksek oranda artış görüldü.
|
Uğrak yapan gemi sayısı |
|||
|
|
2019 |
2020 |
Değişim (yüzde) |
|
Kocaeli |
8,714 |
8,976 |
3.0 |
|
Aliağa |
5,135 |
5,356 |
4.3 |
|
İskenderun |
4,259 |
4,052 |
-4.9 |
|
Mersin |
3,874 |
3,903 |
0.7 |
|
Ambarlı |
3,815 |
3,455 |
-9.4 |
|
Gemlik |
3,490 |
3,308 |
-5.2 |
|
Samsun |
2,437 |
2,830 |
16.1 |
|
Tekirdağ |
2,555 |
2,541 |
-0.5 |
|
İzmir |
1,551 |
1,660 |
7.0 |
|
Botaş |
914 |
1,256 |
37.4 |
|
Toplam |
55,302 |
48,821 |
-11.7 |
Konteyner elleçlemeleri
Bakanlık istatistiklerine göre Liman Başkanlıklarımıza bağlı olan konteyner terminallerinde elleçlenen konteyner, yüzde 0.3 oranında küçük bir artışla 11.6 milyon TEU olarak gerçekleşti. Ambarlı Liman Başkanlığı yüzde -7 oranında azalma ile 2.8 milyon TEU rakamına gerileyerek yine ilk sırada yer alırken, onu yüzde 5.1 ve yüzde 5.0 oranında artışlarla Mersin ve Kocaeli Liman Başkanlıkları izledi.
|
Liman Başkanlıklarına göre değişim (TEU, ) |
|||
|
2019 |
2020 |
Değişim (yüzde) |
|
|
Ambarlı |
3,104,882 |
2,887,807 |
-7.0 |
|
Mersin |
1,854,312 |
1,948,695 |
5.1 |
|
Kocaeli |
1,715,193 |
1,800,642 |
5.0 |
|
Tekirdağ |
1,413,962 |
1,444,035 |
2.1 |
|
Aliağa |
1,132,480 |
1,275,521 |
12.6 |
|
Gemlik |
861,657 |
843,119 |
-2.2 |
|
İskenderun |
680,076 |
710,587 |
4.5 |
|
İzmir |
541,679 |
436,385 |
-19.4 |
|
Samsun |
67,426 |
106,282 |
57.6 |
|
Antalya |
150,678 |
109,408 |
-27.4 |
|
İstanbul |
43,237 |
41,586 |
-3.8 |
|
Bandırma |
18,220 |
13,187 |
-27.6 |
|
Trabzon |
5,783 |
5,701 |
-1.4 |
|
Toplam |
11,591,838 |
11,626,650 |
0.3 |
Kruvaziyer sıfır çekti
2019 yılı kruvaziyer turizmi için beklentilerin yeniden filizlendiği bir yıl olmuştu. Bu filizlenmenin istatistiklere yansıması için 2020 ve 2021 yılları bekleniyordu ancak tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisi nedeniyle getirilen seyahat kısıtlamaları 2020 yılının kruvaziyer turizmi açısından kara bir yıl olarak tarihe geçmesine neden oldu. 2020 yılında tüm limanlarımızdaki toplam kruvaziyer yolcu sayısı sadece 1824 olarak kaydedildi.
RO-RO taşımaları
Yurt dışı düzenli RO-RO hatlarımızda yüzde -9 düşüşle 244 bin araç (Tır, treyler ve vagon) yurda girerken, yüzde -19 gerileme ile 259 bin araç çıkış yaptı. Bu haliyle toplamda yüzde -15 oranında bir düşüşle 504 bin araç elleçlendi. Avrupa yönlü taşımalar toplamı yüzde -22 düşüş ile 347 bin araç olurken, Karadeniz hatlarında yüzde 31 gibi önemli bir artış ile 93 bin araç taşıması gerçekleşti. Akdeniz Bölgesinde ise yüzde -18 oranında bir gerileme yaşandı ve 62 bin araç taşıması yapıldı.
|
Güzergahlara göre değişim (Araç, ) |
||||||
|
2020 |
Değişim (2019/2020) |
|||||
|
Gelen |
Giden |
Toplam |
Gelen |
Giden |
Toplam |
|
|
Avrupa |
171,499 |
175,828 |
347,327 |
-24 |
-21 |
-22 |
|
Karadeniz |
44,172 |
49,786 |
93,958 |
186 |
-11 |
31 |
|
Akdeniz |
28,852 |
33,204 |
62,056 |
0 |
-18 |
-10 |
|
Diğer |
274 |
1,137 |
1,411 |
-82 |
-50 |
-62 |
|
Toplam |
244,797 |
259,955 |
504,752 |
-9 |
-19 |
-15 |
Dış ticarete yönelik otomobil taşımaları
Yurtdışı bağlantılı ve ihracat/ithalat amaçlı otomobil taşımacılığı toplamda (yüzde -6 oranında gerileme ile) 1.4 milyon araç olarak gerçekleşti. Denizyolu ile Türkiye’ye ithal edilen araç sayısı yüzde 76 oranında artış ile 476 bin araç olurken, ihraç edilen araç sayısı yüzde -24 gerileyerek 958 bin araç oldu.
|
Gelen ve giden otomobildeki değişim (Araç, ) |
|||
|
2019 |
2020 |
Değişim |
|
|
Gelen |
270,427 |
476,649 |
76 |
|
Giden |
1,264,238 |
958,462 |
-24 |
|
Toplam |
1,534,665 |
1,435,111 |
-6 |
Son söz
Limanlar pandemi döneminin kahramanlarından birsidir. Çünkü limanlarımız bu zorlu dönem boyunca ülkemizin ihtiyaç duyduğu ürünlerin yurda girişini aksatmadan sürdürmüştür. Bu vesile ile tüm deniz ve liman emekçilerine şükranlarımı sunarım.
- İskenderun Teknik Üniversitesi Barbaros Hayrettin Gemi İnşaatı ve Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Soner Esmer, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı danışmanlık görevine atandı. 7 Deniz Ailesi olarak Hocamıza başarılar dileriz.
Prof. Dr. Soner Esmer
İskenderun Teknik Üniversitesi
soneresmer@gmail.com