İhracatçılar, nakliye şirketlerini ve tüccarları ham petrollerini taşımaya teşvik etmek ve Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana yaptırım riskini göze almak için derin indirimler sunmak zorunda kaldı.
Kısıtlamalar arasında ABD ve Avrupa Birliği'nin Rus petrol satışlarına varil başına 60 dolarlık bir fiyat sınırı getirmesi de yer alıyor; yani Batılı nakliyeciler ve sigortacılar Rus petrol ticaretine ancak petrol bu fiyat sınırının altında satılırsa katılabiliyor.
Beş tüccar ve Hintli rafineri yetkililerine göre, Rus ihracatçılar bu ay Hintli rafinerilere teslim edilmek üzere amiral gemisi Urals petrolünü küresel Brent ham petrolüne varil başına 3 ila 3,50 dolar indirimle satmak için anlaşmalar yaptı.
Azalan indirim Rusya'nın petrolü için yeni alıcılar bulmadaki başarısını gösteriyor. Moskova'ya karşı herhangi bir yaptırımı bulunmayan Hindistan, Avrupalı rafinerilerin ithalatı durdurmasının ardından Çin ve Türkiye'nin ardından deniz yoluyla taşınan Rus ham petrolünün en büyük alıcısı haline geldi.Bu durum aynı zamanda Rus petrolü taşıyan nakliyecilerdeki artışı da yansıtıyor.
Denizcilik veri grubu Lloyd's List Intelligence'ın baş analisti Michelle Wiese Bockmann, "Batı yargı yetkisi dışında faaliyet göstererek yaptırımları aşmanın yollarını bulan daha fazla sayıda gemi görüyorsunuz" dedi.
Lloyd's List Intelligence'a göre, bazıları 20 yaşından büyük olan 630'dan fazla tanker şu anda Rus petrolünün yanı sıra yaptırım uygulanan İran ham petrolünün nakliyesinde yer alıyor.
Veri grubu, işletmecilerin büyük ölçüde Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli olduğunu ve toplam küresel tanker filosunun yaklaşık %14,5'ini oluşturduğunu söylüyor.
Lloyd's List Intelligence'a göre, Ukrayna savaşından önce gölge tanker filosu olarak adlandırılan bu filo yaklaşık 280-300 gemiden oluşuyordu.
Tüccarlara göre, fiyat sınırlaması başlangıçta Hindistan ve Çin'e Rus petrolü satışı için gemi sıkıntısı yarattı ve navlun oranları tek yönlü sefer başına tanker başına 20 milyon dolara kadar ulaştı.
Ancak Rus petrolünün Hindistan'a nakliyesi için navlun maliyetlerinin Haziran ayında yaklaşık 5-5,5 milyon dolara gerilediğini ve savaş öncesi seviyelere yaklaştığını söylüyorlar. Düşük navlun maliyetleri Rus petrol şirketlerinin satışlardan daha fazla kazanması anlamına geliyor.
Bu düşüş, ABD'nin Rus nakliye grubu Sovcomflot'a uyguladığı yaptırımların Moskova'nın filosundan 15 tankeri çıkarmasının ardından geldi.
Sonuç olarak Rus ihracatçılar daha yüksek fiyatlar talep edebildi. LSEG verilerine göre, bu yıl şimdiye kadar Baltık limanlarında Ural petrolünün varil fiyatı ortalama 69,4 dolar olurken, bu rakam 2023'ün aynı döneminde 54,8 dolardı.
Rus petrol ihracatçıları ve Kremlin hazinesi hala savaş başlamadan önce alabileceklerinden daha azını alıyor.
Rus petrolü Avrupa'da işlem görmese de, teorik bir değerlendirmeye göre Ural ham petrolü şu anda "tarihli Brent" karşılaştırma ölçütüne göre varil başına yaklaşık eksi 10 dolar değerinde. Savaştan önce Avrupa'da genellikle varil başına artı ya da eksi 1-2 dolardan işlem görüyordu.
Reuters'in görüştüğü bir Yedi Grup (G7) üyesinin tahminlerine göre, Batılı güçler yaptırımların Rusya'yı, merkez bankasındaki 280 milyar dolarlık varlığa el konulmasının yanı sıra petrol gelirlerinden en az 100 milyar dolar mahrum bıraktığını söylüyor.
Yaptırımlar, AB'nin Rus gaz tekelinden ithalatı keskin bir şekilde kesmesinin ardından Gazprom'da da derin kayıplara yol açtı.
ABD'li yetkililer Rusya'nın gölge filo üzerinden petrol satışını daha pahalı hale getirmeye kararlı olduklarını söylüyor. Batılı yetkililer Rusya'nın gölge filosunu güçlendirmek için en az 8 milyar dolar harcadığını tahmin ediyor.
ABD Hazine sözcüsü, "Rusya, tavan fiyat rejimi dışında faaliyet gösterebilmek için yeni gemiler de dâhil olmak üzere yeni nakliye altyapısına milyarlarca dolar yatırım yaptı ve yapmaya devam ediyor. Bu da yardımcı oluyor: aksi takdirde tankerlere giden para tanklara gidecekti" dedi
Rusya'ya yönelik yaptırımların sıkılaştırılması bu hafta İtalya'da bir araya gelen G7 liderleri için kilit bir konu oldu.
Daha sınırlı bir indirimle bile Rus ham petrolü Hintli rafineriler için Suudi Arabistan gibi rakip ülkelerden gelen arzdan daha ucuz.
Gemi takip verilerine göre Hindistan'ın Rus petrolü alımları nisan ayında son dokuz ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Hindistan, Çin'den sonra dünyanın en büyük ikinci petrol ithalatçısı konumunda.
Medyaya konuşmasına izin verilmediği için adının açıklanmasını istemeyen Hintli bir rafineriden bir kaynak, "İthalat maliyetinden tasarruf etmek için alabildiğimiz kadar Rus petrolü alıyoruz" dedi.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi Rusya ile enerji bağlarını güçlendirme sözü verdi.
Çinli yetkililer de Moskova ile daha yakın ortaklık sözü verdi ve Batı ile artan gerilim karşısında enerji işbirliğinin büyüyeceğini söyledi.
Kaynak: Reuters