Başkan Donald Trump, 4 Mart'ta Kongre'nin ortak oturumunda yaptığı konuşmada, Panama Kanalı'ndaki iki liman için yapılan anlaşmayı övmüş, “Daha bugün büyük bir Amerikan şirketi Panama Kanalı çevresindeki her iki limanı da satın aldığını açıkladı” demişti.
Trump'ın sözünü ettiği anlaşma, milyarder Li Ka-shing'in Hong Kong merkezli holdingi CK Hutchison'a ait 43 limanın varlık yöneticisi BlackRock liderliğindeki bir gruba 23 milyar dolara satılmasıydı ve iki Panama limanı bu anlaşmanın sadece küçük bir parçasıydı. Anlaşmadaki iki ortaktan biri olan Terminal Investment Limited, 1970 yılında İsviçreli-İtalyan milyarderler Gianluigi ve Rafaela Aponte tarafından kurulan ve genellikle MSC olarak bilinen İsviçreli denizcilik devi Mediterranean Shipping Company'nin bir kolu.
MSC, liman ağında Maersk'i geçmeye hazırlanıyor
Satışın mülkiyet yapısı kamuoyuna açıklanmamış olsa da, anlaşma MSC'yi, 8'i ABD'de ve 3'ü Panama'da olmak üzere 54 ülkede 100'den fazla terminalde hissesi bulunan dünyanın en büyük liman işletmecisi haline getirecek. MSC Terminal Investment'ın %70'ine sahipken, ABD'li milyarder Adebayo Bayo Ogunlesi tarafından yönetilen ve ekim ayında 12,5 milyar dolara satın alan BlackRock'a ait olan yatırım şirketi Global Infrastructure Partners %20'sine, Singapurlu devlet varlık fonu GIC ise kalan %10'una sahip.
Ogunlesi ve Aponte ilk kez 2013 yılında, GIP Terminal Investment'ın %35 hissesini MSC'den 1,4 milyar dolara satın aldıktan sonra 2019 ve 2021 yıllarında hisselerinin bir kısmını satarak bir araya geldi.
Avrupalı ve Panamalı düzenleyicilerin onayını bekleyen anlaşmaya göre BlackRock ve Terminal Investment, CK Hutchison'ın Çin ve Hong Kong dışındaki limanlarını 18 milyar dolar nakit ödeme ve 5 milyar dolar borç üstlenimi karşılığında devralacak. Bu, MSC'nin halka açık Danimarkalı rakibi Maersk'i geride bırakarak 2022'nin başlarında dünyanın en büyük konteyner taşımacılığı hattı haline gelen Aponte için bir dizi satın almanın sonuncusu. Şimdi, liman ağı bakımından da Maersk'i geçmeye hazırlanıyor.
Denizcilik araştırma şirketi Drewry'de limanlar ve terminaller konusunda kıdemli ortak olan Eirik Hooper, “MSC'nin hat taşımacılığı kapasitesindeki büyüme, terminal kapasitesindeki bu büyük genişlemeyle el ele gitti. Bu iki işletme açıkça birbirini destekliyor ve büyük ölçekte operasyonel sinerji fırsatları sunuyor” dedi.
BlackRock'ın limanlara yaptığı yatırım, Global Infrastructure Partners'ı satın aldığını duyurmasının üzerinden bir yıldan biraz daha fazla bir süre geçtikten sonra geldi ve firma, havaalanları, demiryolları ve nakliye limanları gibi varlıklara yapılan yatırımların artması sayesinde altyapıyı daha da büyümeye hazır 1 trilyon dolarlık bir pazar olarak lanse etti. BlackRock'ın milyarder CEO'su Larry Fink o dönemde yaptığı bir açıklamada altyapıyı “en heyecan verici uzun vadeli yatırım fırsatlarından biri” olarak nitelendirmişti.
3 yılda 31 milyar doların üzerinde 370 gemi aldı
Forbes'un tahminlerine göre MSC, CK Hutchison anlaşmasından önce bile Ocak 2022'den bu yana yeni limanlardan hastanelere ve hatta İtalya'da bir yüksek hızlı tren şirketine kadar her şeye yatırım yaparak 40 milyar dolardan fazla para harcadı. Gemi değerleme uzmanları VesselsValue'ya göre, bunun büyük kısmı yeni gemilerdi. Firma son üç yılda 31 milyar doların üzerinde 370 gemi satın aldı ya da sipariş etti.
Gizlilikle yönetilen MSC finansal verilerini yayınlamıyor ve bu veriler hakkında yorum yapmayı reddediyor, ancak İtalyan gazetesi Il Messaggero tarafından elde edilen belgelere göre, pandemi sırasında navlun oranlarındaki artış sayesinde 2022 yılını 68 milyar dolar nakitle kapattı ve tedarik zincirlerindeki tıkanıklık nakliye firmalarını rekor kârlara taşıdı. MSC'nin mülkiyeti Aponte ile 1970 yılında bir bankadaki işinden ayrılıp ilk gemilerini satın almak için 200.000 dolar kredi alarak MSC'yi kurduğunda firmayı kurmasına yardımcı olan eşi Rafaela Aponte-Diamant arasında eşit olarak paylaşılıyor.
Forbes, her ikisinin de 37,5 milyar dolar değerinde olduğunu ve Aponte-Diamant'ı dünyanın en zengin kendi kendini yetiştirmiş kadını yapmaya yeteceğini tahmin ediyor. Bu rakam, 2022 yılı başındaki tahmini net değerlerinden 58 milyar dolar daha fazla. MSC'nin bir sözcüsü değerleme hakkında yorum yapmayı reddetti.
Düşünce kuruluşu Center for Maritime Strategy'de denizcilik uzmanı olan John McCown, “Pandeminin nakliyeciler için ne kadar iyi sonuçlanacağı belli olmadan önce bile, Aponte mevcut olan her şeyi satın alıyor ve genişliyordu. Bu cesur bir strateji, ama şimdiye kadar onlar için işe yaradı” diye konuştu.
Pandemide rakiplerinden daha fazla büyüdü
andemi kaynaklı büyüme tüm nakliyecilere yardımcı olurken, MSC'ye rakiplerinden daha fazla fayda sağladı. Il Messaggero'ya göre, 2022 yılında 93 milyar dolar gelir ve 46 milyar dolar FAVÖK (faiz, vergi, amortisman ve itfa payı öncesi kâr) elde ederek Maersk ve Fransız milyarder Saadé ailesine ait CMA CGM'yi geride bıraktı. Yolcu kruvaziyer hattı 2019'da 456 milyon dolar net kârdan üç yıl boyunca Covid kaynaklı toplam 3 milyar dolardan fazla net zarara geçerek zarar etse bile, konteyner taşımacılığı işinin başarısı bunu fazlasıyla telafi etti. MSC'nin FAVÖK'ü 2020'den 2022'ye kadar %600'den fazla artarken, bu oran Maersk için %350 ve CMA CGM için %445 oldu.
MSC, pandemi yıllarında kazandığı nakdi, imparatorluğunu denizin ötesine genişletmek için kullandı ve malları karadaki nihai varış noktalarına taşıyan şirketleri hedeflemenin yanı sıra konteyner dışındaki diğer nakliye alanlarındaki firmaları da satın aldı. Ocak 2022'den bu yana MSC, aralarında bir kamyon şirketi, bir kargo havayolu şirketi, bir araba taşıyıcısı, iki lojistik şirketi, bir römorkör işletmecisi ve ürün sevkiyatı yapan şirketler ile nihai varış noktaları arasında aracılık yapan, malların deniz, demiryolu, karayolu veya hava yoluyla taşınmasını organize eden bir nakliye şirketi de dahil olmak üzere 10 şirketin hisselerini satın almak için 3,6 milyar dolardan fazla para harcadı.
McCown, “Bu nakliye şirketleri sadece bir tür canavarı besleme yöntemi. Ek bir hacim kaynağı. MSC'nin gerçekleştirdiği tüm zorlayıcı büyüme göz önüne alındığında, bu şaşırtıcı değil” dedi.
Hatta MSC, Güney Afrikalı milyarder Johann Rupert'in Remgro'su ile ortaklık kurarak Ağustos 2022'de Güney Afrika merkezli özel hastaneler zinciri Mediclinic'i 4,6 milyar dolara satın aldı. Denizcilik dışındaki bir sonraki büyük hamlesi ise Ekim 2023'te Ogunlesi'nin Global Infrastructure Partners'ından İtalyan yüksek hızlı tren firması Italo'nun %50'sini 2,2 milyar dolara satın alması oldu.
MSC 1988'den beri kruvaziyer işletmeciliği yapıyor ve 2010'da bir Akdeniz feribot şirketi satın aldı, ancak bu onun yolcu demiryoluna ilk adımıydı. Gianluigi ve Rafaela'nın oğlu ve MSC'nin başkanı Diego Aponte, o dönemde yaptığı bir açıklamada, satın almanın grubun “hem yolcular hem de kargo için sürdürülebilir ulaşım modlarını daha da geliştirme hedefini” yansıttığını söyledi. Anlaşma Mayıs 2024'te tamamlandı ve muhtemelen Aponte için bir başka iyi bahis olacak. Italo, 2023'te bir önceki yıla göre sırasıyla %36 ve %21 artışla 926 milyon dolar gelirle 178 milyon dolar kâr elde etti.
Dünyanın 7. büyük liman sahibi
Aponteler, CK Hutchison anlaşmasından önce de liman imparatorluklarını büyütüyorlardı. MSC Mart 2022'de Güney Kore'nin Busan Limanı'nın %50'sini satın aldı ve 8 ay sonra Fransız milyarder Vincent Bolloré'nin Bolloré Group'una ait konteyner terminalleri, kuru limanlar, demiryolları ve lojistik hizmetlerinden oluşan Bolloré Africa Logistics'i 5,9 milyar dolara satın aldı. Bu satın alma MSC'yi Afrika'nın en büyük lojistik firması ve dünyanın 7. büyük liman sahibi haline getirdi. Geçtiğimiz kasım ayında ise Hamburg, Estonya, İtalya ve Ukrayna'nın Odessa kentinde önemli limanları bulunan halka açık Alman lojistik şirketi HHLA'nın %49,9 hissesini 700 milyon dolara satın aldı.
“Sahip olduğunuz limanlara sahip olmak faydalıdır. Öncelik elde etmenizi sağlar,” diyen Morningstar analisti Ben Slupecki, daha büyük bir filonun yanı sıra daha fazla liman satın almanın faydalarına işaret ediyor. “Bunlar sektörde değerli varlıklardır.”
Tüm bunlar MSC'nin her zamankinden daha güçlü bir konuma gelmesine yardımcı oldu ve muhtemelen Ocak 2023'te Maersk ile 2M ittifakı olarak bilinen 10 yıllık ortaklığını sona erdirmeyi planladığını duyurmasına yol açtı. İlk olarak 2015 yılında kurulan ve ocak ayında resmen sona eren ittifak, iki şirketin Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika'daki limanlardan Asya'ya giden rotalarda 185 geminin kapasitesini paylaşarak maliyetleri düşürmesine olanak sağladı.
Maersk farklı bir ittifaka geçerken MSC tek başına devam ediyor. Slupecki, “Küresel kapasitenin %20'sine sahipler, dolayısıyla artık bir ittifak işletmelerine gerek kalmayacak büyüklüğe ulaştılar” diye konuştu.
Dünyanın en büyük römorkör şirketi olma yolunda
Ayrıca, Ogunlesi ve şimdi de Fink'in BlackRock'ı gibi ortaklarla, muhtemelen daha fazla desteğe ihtiyaç duymuyor. Aponte'nin büyümesi bitmedi. Firmasının İspanyol milyarder Vicente Boluda Fos'un römorkör şirketi Boluda Towage'daki hissesini mayıs ayına kadar %49'a çıkarmayı planladığı bildiriliyor ki bu da MSC'yi dünyanın en büyük römorkör şirketi haline getirecek.
MSC bu yüksek harcamaları sonsuza kadar sürdüremeyebilir. Yıllar süren baş döndürücü büyümenin ardından, denizcilik firmaları için gidişat değişiyor. Navlun fiyatları 2022'deki zirvesinden düştü ve 2019'daki pandemi öncesi seviyelerinin yaklaşık %50 üzerinde seyrediyor. Bu yavaşlama, Trump'ın gümrük tarifelerinin potansiyel etkisi ve ardından gelecek herhangi bir ticaret savaşı ile birleştiğinde, MSC'nin kârlarını olumsuz etkileyebilir. McCown, “Eğer gümrük vergileri devam ederse, ABD'ye giden ve ABD'den gelen konteyner hacminde gerçek bir düşüş yaşanacak. Bu da dünya konteyner milinin %25 ila %30'una denk geliyor” şeklinde konuştu.
Yine de bu, küresel konteyner ticaretinin nispeten küçük bir dilimi. MSC, CK Hutchison anlaşmasını inceleyen düzenleyicileri hoşnut etmek için Hollanda ve Panama'daki limanlarının bir kısmını satmak zorunda kalsa da ayrıca Çin hükümetinin anlaşmanın kendisine yönelik olası bir soruşturmasını savuştursa da muhtemelen 100'den fazla limanda hisseye sahip olacak. Bu büyüklük, dünyanın en büyük konteyner gemisi filosuna sahip olmasıyla birleştiğinde, onu herhangi bir gerileme karşısında rakiplerinden daha az kırılgan hale getiriyor.
Slupecki, “MSC gibi yatırım yapma kabiliyetine sahip en büyük firmalar muhtemelen oldukça büyük bir fırtınayı atlatabilir ve diğer taraftan çıkabilir. Bu durum bazı rakipleri için geçerli olmayabilir. Bazı açılardan bu, zorlansalar bile daha fazla pazar payı almaları için bir avantaj” ifadelerini kullandı.
Kaynak: forbes.com
