Ticaret Bakanlığı’nın İsrail’e bazı ürünlerin ihracatını kısıtlamasının ardından bu ülkeye denizyoluyla yapılan taşımalar düşüşe geçti.
Gazze’ye saldırıları nedeniyle İsrail’e yapılan ihracatın kamuoyunda uzun süre tartışılmasından sonra bakanlığın aldığı kısıtlama kararının ilk etkileri lojistik sektöründe görüldü. 9 Nisan’da yürürlüğe giren kısıtlama kararının ardından bu ülkeye yapılan denizyolu taşımaları yüzde 30 geriledi. İsrail’e yapılan ihracat taşımalarının yüzde 90’ının denizyolu ile yapıldığı düşünüldüğünde, ihracatın 10 gün gibi bir sürede sert düştüğü söylenebilir.
Ekonomim.com'dan Aysel Yücel'in haberine göre, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili Başaran Bayrak, ihracatçıların yasaklı ürünlerin İsrail’e sevkiyatını durdurduğunu, bu ürünlerde GTİB numaraları üzerinden gümrük beyannamesi açılmasının engellendiğini belirtti.
Türkiye’nin önde gelen yerli armatörlük şirketlerinden Medkon’un Genel Müdürü Mahmut Işık da gazetemize yaptığı açıklamada Ticaret Bakanlığı’nın İsrail ile ticarette kısıtlama kararı almasının taşımacılık hacimlerine de belirgin bir şekilde yansıdığını belirterek, “Kısıtlamanın başladığı 9 Nisan’dan bu yana Türkiye’den İsrail’e yapılan denizyolu taşımacılığında iş hacmi yüzde 30 azaldı” dedi.
Koster navlununda düşüş hızlandı
İsrail taşımalarındaki azalma koster navlununa da yansıdı. HİB Başkan Yardımcısı Salih Zeki Çakır, “Kısıtlama sonrası İsrail’e taşımaların azalması, Akdeniz çanağında bir aydır süren koster navlunundaki düşüşü hızlandırdı” dedi.
Diğer yandan, cumartesi günü Hizmet İhracatçıları Birliği’nin (HİB) gerçekleştireceği çalıştaya Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın da katılacağı, kısıtlama sonrası ticaretin seyrine ilişkin konuların burada ele alınacağı öğrenildi.
Türk limanlarında transite de müdahale
Öte yandan, bazı firmaların menşe değiştirerek ya da üçüncü ülkeler üzerinden İsrail ile ticarete devam etmek gibi yollara başvurduğu gelen iddialar arasında.
Aynı zamanda sadece Türkiye’den kalkan gemilere değil, transit gemilere de müdahale edildiği, bu noktada İsrail’e gidecek olan gemilere Türk limanlarında ikmal yapılmadığı, hatta bu nedenle bazı gemilerin İsrail’e gittiğini bildirmediği edinilen bilgiler arasında. Bazı ihracatçılar, kısıtlama kararı sonrası İsrailli firmalarla yaptıkları sözleşmelerin ellerinde kaldığını, bu durumdan dolayı birtakım sorunların ortaya çıktığını dile getirdi.
Bakanlık açıklama yaptı
İsrail’in Gazze’ye saldırıları sonrasında bu ülkeye yapılan ihracata gelen tepkiler sonrası Ticaret Bakanlığı 9 Nisan itibarıyla 54 ürün grubundaki 1019 ürünün İsrail’e ihracatına kısıtlama kararı getirmişti. Ancak 9 Nisan sonrasında da bazı yasaklı ürünlerin ihracatının devam ettiğine yönelik iddialar üzerine Ticaret Bakanlığı 9 Nisan saat 09.00’dan itibaren gümrüklerde kısıtlı ürünlerde ihracat tescil işleminin kesinlikle yapılmadığını, kararın alındığı tarihten önce tescili yapılmış ürünlerin gönderildiğini duyurdu.
İsrail’den ithalat da geriledi
Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 2022 yılında 7 milyar 32 milyon dolar seviyesinde iken, geçen yıl yüzde 23 düşüşle 5 milyar 423 milyon dolara indi. Türkiye’nin ihracatında 2022 yılında 10’uncu sırada yer alan İsrail, geçen yılın sonunda 13’üncü sıraya geriledi. İhracat bu yılın ilk çeyreğinde ise geçen yılki 1 milyar 543 milyon dolar seviyesinden, yüzde 22 düşüşle 1 milyar 209 milyon dolara geriledi. Türkiye’nin ihracatında İsrail’in payı ise geçen yılın sonunda yüzde 2,1 iken, mart sonu itibarıyla yüzde 1,9’a kadar düşmüş durumda. 25 sektörün 16’sında İsrail’e ihracat düşerken; İsrail’e en fazla ihracat yapılan çelik sektöründe 3 aylık kayıp yüzde 52’yi buldu. İkinci sektör olan kimyada kayıp yüzde 7’ye dayandı. İsrail’den yapılan ithalata bakıldığında ise, 2021 yılında 1,9 milyar dolar olan ithalat, 2022 yılında 2,1 milyar dolara çıkarken, 2023 yılında 1,6 milyar dolara indi. Bu yılın ilk iki ayında ise 192 milyon dolar civarında gerçekleşti.