Deniz Kültürü Derneği, Piri Reis Üniversitesi ile Türkiye Denizcilik Federasyonu (TÜRDEF), son yılların en önemli gündemlerinden biri haline gelen ‘iklim krizi ve küresel ısınma’ sorununa dikkat çekmek amacıyla “İklim Krizi Zirvesi” düzenledi. Piri Reis Üniversitesi’nde düzenlenen zirveye, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Tamer Kıran, Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca, Türk Loydu Başkanı Cem Melikoğlu, Gemi Yat Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, İMEAK DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak, İMEAK DTO yönetim kurulu üyeleri, TÜRKKAPDER Başkanı Zafer Karabulut KOSDER Başkanı Pınar Kalkavan Sesel ve STK temsilcileri katıldı.
İstiklal Marşı ve saygı duruşu ile başlayan “İklim Krizi Zirvesi”nde ilk olarak denizcilik sektörünün duayen gazetecisi merhum Hakkı Şen anısına hazırlanan kısa film gösterildi.
Acilen harekete geçilmesi çağrısı
Zirvenin ilk açılış konuşmasını Deniz Kültürü Derneği Başkanı Ayşe Olcay yaptı. İklim krizinin sadece sıcaklık artışı anlamına gelmediğini aynı zamanda gıda kıtlıkları, ekonomik krizlere ve toplumsal çatışmalara da yol açabileceğini belirten Olcay, denizcilik sektörünün bu konuda ciddi yatırımlar yaptığını söyledi. TÜRDEF Başkanı Arif Bostan ise iklim krizinin bir balon gibi büyüyerek dünyayı bir patlamanın eşiğine getirdiğini belirterek, acil kararlar verilmesi gerektiğine işaret etti. Sera gazı emisyonlarının azaltılmaması durumunda dünyayı bekleyen tehlikelere dikkat çeken Bostan, yaşanacak olumsuz gelişmelerin yanı sıra denizcilik sektörünün de çok etkileneceğini ve daralmalar yaşanacağını kaydetti. Bostan, şöyle devam etti; “Dünya ticaretinde artan arz ve talep ile birlikte gemilerin yük kapasiteleri artmış olsa da bir o kadar da fırtınaların şiddetleri de artmış ve bu fırtınalarda ciddi yük kayıpları yaşanmıştır. Bu minvalde deniz canlı çeşitliliğinin de iklim krizinden nasibini aldığını söylemek yerinde olacaktır. İvedi olarak ülkeler ve bireyler acil karar vermeli ve harekete geçmeliyiz. Yoksa her anlamda çok geç olacak.”
Dünya ciddi risklerle karşı karşıya
İklim Krizi Zirvesi’nde açılış konuşması yapan İMEAK DTO Başkanı Tamer Kıran da, konuşmasına merhum Hakkı Şen’i anarak başladı. İklim değişikliğinin denizlerde neden olduğu etkilerin ekonomik ve sosyal alanda yansımalarının hissedilmeye başlandığını ve çok ciddi olumsuz etkiler yarattığını belirten Kıran, doğa olaylarının yanı sıra farklı coğrafyalardaki yerleşik insan topluluklarının da ciddi risklerle karşı karşıya kaldığını kaydetti.
Değişimi ve gelişimi destekleyen yeni teknolojiler uygulanmalı
Denizcilik sektörünün iklim krizi ile mücadele kapsamında 2050 yılına kadar yüzde 50 oranında düşük emisyon hedefini ortaya koymasının yanı sıra iklim hedeflerini karşılamak için gereken sıfır emisyonlu sevk sistemlerini geliştirmeye yönelik değişimi geliştirmesi ve yeni teknolojileri uygulamaya koyması gerektiğini aktaran Kıran, “Gelişmiş ülkeler, bir yandan artan küresel üretimin pazarlara ulaştırılması için gemi filolarını yenilerken, diğer yandan tüm ulaşım araçlarının çevreye verdiği zararı en aza indirmek üzere çeşitli tedbirleri uygulamaya koymaktadır” dedi.
Emisyonlar azaltılmalı
Uluslararası ticarette büyük pay sahibi olan denizcilik sektörünün, iklim değişikliği tedbirlerinden en çok etkilenecek sektörlerin başında geldiğine vurgu yapan Kıran, “Bu doğrultuda sektörümüzdeki farkındalığı artırmak için iklim değişikliğiyle mücadele çalışmaları kapsamında, deniz taşımacılığından kaynaklanan emisyon ve kirleticilerin belirlenen hedefler doğrultusunda azaltılması, AB’nin, Avrupa Yeşil Mutabakatı uygulamaları ve Emisyon Ticaret Sistemi’nin denizcilik sektörünü de kapsayacak şekilde genişletilmesi konuları yakından takip edilmektedir” diye konuştu.
AR-GE çalışmalarının hız kazanması önemli
Uluslararası düzeyde yürürlüğe giren kurallar ve uygulamalar çerçevesinde sıfır karbonlu yakıtlara geçişi hızlandırmak ve büyük ölçekte alternatif yakıtlara erişilebilirliği sağlamak için birden fazla yeni teknolojinin geliştirilmesi gerektiğinin altını çizen Kıran, şunları söyledi; “Bu doğrultuda denizcilik sektörünün Ar-Ge çalışmalarına hız kazandırması büyük önem arz etmektedir. Hidrojen, amonyak, biyoyakıtlar ve yenilenebilir kaynaklardan elektrifikasyon gibi alternatif yakıtlara geçiş ile deniz taşımacılığından kaynaklanan emisyonların yüzde 80 oranında azaltılabileceği öngörülmektedir. Paris İklim Anlaşması’yla belirlenen sıcaklık artışının 2 santigrat derecenin altında tutulması hedefinin karşılanabilmesi için deniz taşımacılığı ve denizcilik sektörünün 2050 yılına kadar tamamen net sıfır emisyonlu enerji kaynaklarıyla işletilmesi gerekmektedir.”
‘Devlet ve denizcilik sektörü el ele dönüşümü gerçekleştirecek’
Kıran, konuşmasına şöyle devam etti; “Küresel ölçekte alınan iklim değişikliği önlemlerine ilişkin kararlar ve uygulamalara bakıldığında Türk sahipli deniz ticaret filomuzu, gemi inşa sanayimizi, limanlarımızı kısaca denizciliğimizi bir bütün olarak düşünüp, IMO ve AB tarafından getirilmek istenen tedbirler sonucunda ortaya çıkacak büyük ekonomik maliyetlerin karşılanabilmesi için denizcilikte yeşil dönüşümün devlet politikası olarak benimsenerek her alanda güçlendirilmesinin bir gereksinim haline geldiği görülmektedir. Önümüzdeki zorlu dönemde devletimiz ve denizcilik sektörünün el ele vererek bu dönüşümü başarıyla gerçekleştireceğine inancım tamdır.”
‘Müsilaj, denizlerle ilişkimizi düzeltmediğimizde karşılaşacağımız bir simülasyon’
Açılış konuşmalarının ardından Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı bir sunum yaptı. Sunumunda Marmara Denizi’nin yaşandığı sorunları ve nedenlerini anlatan Sarı, Marmara denizinde hem bitkisel hem de hayvansal yaklaşık 3 bin tür olduğunu ve bunların 115’inin tehlike altında olduğunu belirtti. Marmara Denizi tehdit eden unsurların başında iklim krizi geldiğine işaret eden Sarı, “Plastikler, yanlış endüstrileşme, tür kayıpları, kentleşme, müsilaj, sürdürülemez balıkçılık, denize dökülen atıklı dereler ve deniz trafiği gibi bir sürü tehdidi sayabiliriz. Ama bu tehditlerin Marmara’da neye neden olabileceğini en iyi müsilajla birlikte gördük. Müsilaj bir simülasyon aslında. İklim değişikliği başta olmak üzere, denizlere gerekli önemi göstermediğimizde ve denizle olan ilişkimizi düzeltmediğimiz durumda ne bulacağımıza dair bir simülasyon müsilaj” dedi.
Müsilaj, iklim krizi sonuçlarından sadece bir tanesi
Müsilaj’ın ortaya çıkan onlarca nedenlerinin arasından 3 tanesinin tetikleyici olduğuna dikkat çeken Sarı, “Yüksek sıcaklık, deniz şartlarının durağanlığı ve Marmara Denizi’nin kirlilik yükü. 2021 yılındaki müsilaj neden 2019’da 2018’de olmadı. Çünkü 1982 yılından 2021 yılına kadarki Akdeniz havzasında deniz yüzeyi sıcaklıklarına bakarsak, en yüksek sıcaklığın 40 yıllık rekoru 2021’de gerçekleştiğini görüyoruz. Marmara Denizi’nin kirlilik yükü 2021’de 2019’dan daha az değildi. Daha fazla değildi. Eşitti. Şu anda 2022’de de Marmara’nın kirlilik yükünü azaltmadık. Fark sadece iklime bağlı olarak ortaya çıkan deniz yüzeyi sıcaklıklarının rekor düzeyde artmasından kaynaklandı. Bu sene görmememizin nedeni de Marmara Denizi’nin 2021 yılına göre yaklaşık 2 derece daha soğuk olması. İklim krizi dediğimiz durumun nelere neden olabileceğini bilim dünyası da dahil olmak üzere hepimiz gerçek boyutuyla tam algılamış değiliz. Müsilaj sadece bir tanesi olarak karşımıza çıktı. Önümüzdeki yıllarda başka durumlar çıkacaktır” diye konuştu.
İklim Krizi Zirvesi Prof. Sarı’nın sunumunun ardından panellerle devam etti. Moderatörlüğünü İMEAK DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak’ın yaptığı “Medyanın gözünden iklim krizi” konulu ilk panele Gazeteciler Meliha Okur, Ogün Yıldız ve Gökhan Karakaş konuşmacı olarak katıldı. Moderatörlüğünü TURMEPA Başkanı Şadan Kaptanoğlu’nun yaptığı “İklim Krizi Tehditi Altında Denizcilik Sektörü” konulu ikinci oturuma ise TÜRK P&I Genel Müdürü Ufuk Teker, TURMEPA Genel Müdürü Semiha Öztürk, Alkoç Group İş Geliştirme Müdürü Emel Hayretdağ, Akdenizi Koruma Derneği Proje Geliştirme Uzmanı Yasemin Ulusoy, UZMAR Ar-Ge Sorumlusu Nalan Erol, Vento Denizcilik Kurucu Ortağı Seçkin Yılmaz, Denizcilik Yağları Satış Müdürü Salih Bildiren konuşmacı olarak yer aldı. Moderatörlüğünü GYHİB Başkanı Cem Seven’in yaptığı son oturumda ise Türk Loydu Başkanı Cem Melikoğlu, Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Barbaros Büyüksağnak, İTÜ – Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Bilge Tutak, DEÜ- Denizcilik Fak. Deniz İşletmeleri Yönetimi Böl. Bşk. Yrd Onur Akdaş, Regülasyon Tıbbı Uzmanı / BNR ve IFMANT Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Nazlıkul ve AMBRD Laboratuvarı Kurucusu Dr. M. Baki Yokeş konuşmacı olarak yer aldı.
7DENİZ - ÖZEL
