İngiliz ve Amerikalı bilim insanlarının yeni araştırmasına göre, Antarktika'daki Thwaites Buzulu'nun alt tarafındaki gelgit hareketi bu yüzyılda erimeyi “kaçınılmaz bir şekilde” hızlandıracak. Araştırmacılar, daha hızlı erimenin tüm Batı Antarktika Buz tabakasının dengesini bozarak nihai çöküşüne yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Florida büyüklüğünde olan bu devasa buzul, değişim hızı ve kaybının deniz seviyeleri üzerinde yaratacağı etki nedeniyle bilim insanlarının özellikle ilgisini çekiyor. Ayrıca Batı Antarktika buz tabakasını tutan bir çapa görevi de görüyor.
Yer yer 2 kilometreden (1,2 mil) daha kalın olan Thwaites, şişe içindeki bir mantara benzetiliyor. Çökmesi halinde deniz seviyeleri 65 santimetre (26 inç) yükselecektir. Okyanusların şu anda yılda 4,6 milimetre yükseldiği düşünüldüğünde bu zaten önemli bir miktar. Ancak bu durum tüm buz tabakasının nihai kaybına yol açarsa, deniz seviyeleri 3,3 metre yükselecek.
Bazı modellemeler 2015 Paris Anlaşması kapsamında sera gazı emisyonlarının azaltılmasının buzulun geri çekilmesini hafifletebileceğini öne sürse de, British Antarctic Survey, ABD Ulusal Bilim Vakfı ve Birleşik Krallık Doğal Çevre Araştırma Konseyi'nden araştırmacıların yer aldığı bir proje olan Uluslararası Thwaites Buzul İşbirliği (ITGC) tarafından hazırlanan bir rapora göre buzulun görünümü “korkunç” olmaya devam ediyor.
Araştırmaya katkıda bulunan deniz jeofizikçisi Rob Larter bir basın açıklamasında, Thwaites'in 80 yılı aşkın bir süredir geri çekildiğini ancak bu sürecin son 30 yılda hızlandığını söyledi. Larter “Bulgularımız daha fazla ve daha hızlı geri çekileceğini gösteriyor" dedi. Yeni araştırma, şu anda büyük ölçekli modellere dahil edilmeyen diğer dinamiklerin, ölümünü hızlandırabileceğini gösteriyor.
Torpido şeklinde bir robot kullanan bilim insanları, Thwaites'in alt tarafının ince bir soğuk su tabakasıyla yalıtıldığını belirledi. Bununla birlikte, buzul parçalarının deniz tabanından kalktığı ve buzun yüzmeye başladığı bölgelerde, gelgit hareketi buzun 10 kilometre altına kadar yüksek basınçta daha sıcak deniz suyu pompalıyor. Bu süreç yalıtkan tabakayı bozuyor ve muhtemelen buzulun deniz tabanına oturduğu alan olan topraklama bölgesinin geri çekilme hızını önemli ölçüde artıracak.
Benzer bir süreç Grönland'daki buzullarda da gözlemlendi.
Grup ayrıca, Thwaites'in önünde 100 metre veya daha yüksek buz kayalıklarının oluştuğu ve daha sonra buzdağlarının hızla buzullaşarak bu yüzyılda deniz seviyelerini onlarca santimetre yükseltebilecek kaçak buzul çekilmesine neden olduğu en kötü durum senaryosunu da işaret etti. Ancak araştırmacılar, bu tür senaryoların olası olup olmadığını bilmek için henüz çok erken olduğunu belirtti.
Thwaites Buzulu'nun kaybının şimdiden geri döndürülemez olup olmadığı cevaplanmamış önemli bir soru. Boulder'daki Colorado Üniversitesi'nden iklim bilimci Michelle Maclennan, bir basın brifinginde, örneğin Antarktika'da düzenli olarak yoğun kar yağışlarının meydana geldiğini ve buz kaybının yenilenmesine yardımcı olduğunu açıkladı. “Ancak sorun şu ki, elimizde bir dengesizlik var: Kar yağışının telafi edebileceğinden daha fazla buz kaybı yaşanıyor” dedi.
Küresel ısınmanın okyanus sularını buharlaştırması sonucu gezegenin atmosferinde artan nem, Antarktika'da en azından bir süreliğine daha fazla kar yağmasına neden olabilir. Ancak belli bir noktada bunun yerini yağmura ve buzun yüzeyindeki erimeye bırakması ve buzulun hem yukarıdan hem de aşağıdan eridiği bir durum yaratması bekleniyor. Bunun ne kadar hızlı gerçekleşeceği kısmen ülkelerin iklim değişikliğini yavaşlatma konusundaki ilerlemelerine bağlı.
Kaynak: Bloomberg