Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) iş birliğiyle hayata geçirilen "Deniz Çayırlarının Dağılımlarının Belirlenmesi, Haritalanması ve Transplantasyonu Projesi" ile deniz çayırlarının korunması, özel çevre koruma bölgeleri için hayati bilgiler üretilmesi ve deniz ekosisteminin sürdürülebilirliğine katkı sağlanması hedefleniyor.
Çalışmalar kapsamında Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi'ne 10 bin kök deniz çayırı ekilmesi planlanırken ilk deniz çayırı ekimine Göcek Körfezi'nde başlandı.
İlk ekim dolayısıyla düzenlenen programa, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdür Yardımcısı Beyhan Oktar, GİSBİR Genel Sekreteri Mehtap Özdemir, GİSBİR Yönetim Kurulu Üyesi ve çevre mühendisi Türkan Manasır Öz ve Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı Doktor Öğretim Görevlisi Barış Akçalı katıldı.
“Projenin takipçisiyiz”
Proje hakkında konuşan GİSBİR Yönetim Kurulu Üyesi Türkan Manasır Öz, “Projemizin ikinci aşaması olan posidonia türü deniz çayırlarının ekimini gerçekleştirdik. Ulusal basın ve yerel basın bizimle beraberdi. Bu projemizi daha geniş kitlelere duyurabildiğimiz için daha da mutluyuz, heyecanlıyız. Ben öncelikle hocalarımıza çok teşekkür etmek istiyorum yorum. Onlar bundan sonra deniz çayırlarını su altına ekmeye devam edecekler. Yaklaşık 2 haftalık bir süreçleri var. 2 hafta içinde belirlemiş olduğumuz 2 alanda daha deniz çaylarını ekecekler ve izleme çalışmalarına geçecekler. İzleme çalışmaları kapsamında ilk etapta ayda bir defa daha sonrasında 6 aydan sonra da deniz çayırlarının büyüme hızlarını izleyeceğiz. En nihayetinde 3 yıl sonra da ektiğimiz bu deniz çayırlarının tutup tutmadığını göreceğiz. Bizim için buradaki projedeki en önemli konu belirlediğimiz 2 tane ekim alanının doğru bir şekilde korunması ve yeni ektiğimiz deniz çayırlarına zarar verilmemesidir. Bundan sonra bunun takipçisi olacağız” şeklinde konuştu.
GİSBİR çevre konusunda hassasiyet gösteriyor
Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği olarak çevre konularına gerçekten hassasiyet gösterdiklerini ve son dönemde bu alanlarda daha farklı faaliyetler gerçekleştirmek istediklerini söyleyen GİSBİR Genel Sekreteri Mehtap Özdemir, “Çevre bakanlığımız ile birlikte yaptığımız bir takım başka çalışmalar da var. Bu süreçte karşımıza böyle bir konu çıktığında biz de bu konunun aslında bir anlamda hamisi olmak istedik. GİSBİR Yönetim Kurulu Başkanı Murat kıran ve yönetim kurulu üyeleri bu konuya çok sıcak baktılar. Hemen kabul edildi ve sonrasında projemizi başlatmış olduk. Denizler bizim oksijen kaynağımız ve karadan daha fazla oksijen üretiyorlar. Bu anlamda denizlerin korunması gerektiğini herkesle paylaşmak istiyoruz ve bu projeyi de tamamen bu amaçla gerçekleştirdik” dedi.
Mehtap Özdemir, “Göcek çok özel bir bölge. Çok fazla tekne var, çok fazla yat var. Denize deşarjlar var. Çapa atıp bundan kaynaklı olarak sürekli sökülen deniz çayırları var. Bu sökülen deniz çayırlarının neredeyse bir daha hayata dönmesi mümkün olmayacak koşullar söz konusu. O yüzden ekim faaliyetini rehabilitasyon gibi başlatmış olduk. Devamını da izleyeceğiz. Sadece ekim faaliyeti değil aslında bölgenin tamamı tarandı. Bizim desteklediğimiz çalışmayla izleme çalışmaları aslında bu bölgenin hem ulusal mevzuat düzenlemeleri anlamında hem de daha farklı tekniklerle, çapa atmadan, tekneyi şamandıraya bağlamak gibi turizm yapmak, denize deşarj konusunda daha ciddi önlemler almak gibi bazı önemli gelişmelere yön verebileceğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Barış Akçalı, deniz çayırı ekimi öncesinde yaptığı konuşmasında, "Burada bitki ekimi yapacağız ama bunun korunması daha öncelikli. İnsanlara bunu duyurabildiğimiz, değerini anlatabildiğimiz takdirde bu bitkiyi korumak bizim için çok daha önemli olacaktır." ifadelerini kullandı.
Deniz çayırlarının kaybedilmesinin büyük bir habitatın kaybedilmesi anlamına geleceğini belirten Akçalı, şöyle devam etti:
"Dünyada 60 deniz çayırı türü var ama posidonia sadece Akdeniz’e özgü, uzun yıllar yaşayabilen, fazla karbon depolayabilen bir tür. Plajı korur, dalgaları, akıntıları düzenler. Bir yerde çayır varsa, hayat vardır, çayırı kaldırırsanız hayatı kaldırırsınız. Birçok etkiyle deniz çayırlarımız yok oluyor. Kontrolsüzce yapılan derin deşarjlar, atıklar, demirleme, yabancı türler, yasa dışı avcılıkla yok oluyorlar. Bu bitki çok yavaş büyüdüğü için tahribatın geri döndürülmesi çok uzun yıllar alıyor."
Akçalı, tekne ve yatların çapa ile demirlemelerinin denizin dibini taradığını, bunun deniz dibini çapalanmış bir tarlaya çevirdiğini ve oluşan bulanıklıkla fotosentezi engellediğini aktardı.
Deniz çayırlarının kıyıdaki birkaç metrelik demir atılmayan bölgeye sıkışmış olduğunu bildiren Akçalı projeyle ilgili şu bilgileri verdi:
"Göcek’te 315 kilometrekare alanda denizin 0-40 metre derinliğini taradık. Akustik ve hava fotoğraflarını doğrulamak adına dalışlar yaptık. İlk etapta 27 noktada durumu tespit etmek için incelemeler gerçekleştirdik. Çalışmaların sonunda ekim noktalarını belirledik. Bugün ilk noktamıza ekim gerçekleştireceğiz. Yavaş büyüyen bir tür ve izlenmesi çok zor, ilk 3 yıl kendini adapte edip yaşamasını bekliyoruz. Bu çalışmalar dünyada da yapılıyor, özellikle Akdeniz’de yapılıyor. Bunlar restorasyon çalışmaları, biz hasar görmüş çayıra destek olmaya çalışıyoruz yani önceliğimiz elimizdekini korumak. Örnek toplarken 10 metrekarede 1 tane almaya dikkat ettik, bir yerden birçok filizi toplamamaya çalıştık ki doğal çayıra etki etmeyelim."
"Amacımız deniz çayırlarının yaşam mücadelesine destek olmak"
Daha sonra söz alan Beyhan Oktar, doğal güzellikleriyle anılan Göcek Körfezi'nde her geçen gün artan yoğun tekne trafiğine dikkati çekerek kontrolsüz demirleme ve çapa atma faaliyetleri nedeniyle deniz çayırlarının yok olma tehdidiyle karşı karşıya bulunduğunu dile getirdi.
Oktar, "Bu süreçte Bakanlığımızca bir proje başlattık. Amacımız deniz çayırlarının yaşam mücadelesine destek olmak. 'Neden posidonia türü deniz çayırlarını korumalıyız?' sorusunun cevabı ise aslında her gün gözlemleyebileceğimiz, küresel ısınma sonucunda yaşanan kuraklık, orman yangınları, yağış rejimindeki değişiklikler sonucunda oluşan sel, heyelan gibi afetlerde. Bunların savunma mekanizması ise deniz çayırları." dedi.
7DENİZ