Sulphur Cap diye adlandırılan bu kural ne anlama geliyor? 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle gemilerde Sülfür oranı 0.5 m/m üzeri yakıt kesinlikle yakılamayacak. Operasyönel zorluklar göz önünde bulundurularak IMO bir karar daha aldı o da gemilerin üzerinde bulunan 0.5 m/m den yüksek sülfür oranlı yakıtların en geç 30 Mart 2020 tarihinde kadar dışarı verilmesidir, yani 30 Mart 2020 tarihinden sonra bırakın yakmayı geminizde bulunduramayacaksınız. Ancak, geminizde Scrubber takılı ise o takdirde 3.5 m/m sülfür oranlı yakıt yakabileceksiniz. Bu scrubber konusu yıllardır bir tartışma haline geldi ve sektör ikiye bölündü, bir tarafta scrubber’a inananlar diğer tarafta ise inanmayanlar ve her iki taraf kendi inandığını savunmak adına tartışmalar yarattı yaratmaya da devam etmekte. Bu da gayet doğal tabii ki. Bu yazımda sizlerle kendi düşüncelerimi paylaşmak ve bazı konulara dikkat çekmek istiyorum.
Her gemi Scrubber taktırmalı mı?
Öncelikle şunu iyi bilmeliyiz ki Scrubber her gemi için uygun bir çözüm değildir, yani bu kural çıktı diye her gemi scrubber taktırmalı anlamına asla gelmez, scrubber yüksek yakıt tüketimi olan gemiler için bir opsiyondur ve buna karar vermek için de Einstein olmak gerekmez. Basit bir matematik hesabı ile geminize Scrubber taktırmanın size getireceği kazancı ve bu yatırımın kaç ay içerisinde kendini geri ödeyeceğini hesaplayabilirsiniz ona göre de kararınız verebilirsiniz.
Argumanlar nedir peki? Yüksek sülfür yakıt bulunacak mı? Fiyat farkı kaç dolar olacak? Bu yatırım karşılığında gemimim kira bedeli artacak mı? Kiracılar destek olmaya hazır mı? Hangi tip scrubber daha uygun? Open Loop Scruberlar dünyanın çeşitli limanlarında yasaklanmaya başlandı ve bu sayı gittikçe artıyor bu ne anlama gelecek? Open Loop Scrubber almamalı mıyız? Havayı temizlerken denizi kirletiyormuyuz gibi bir sürü sorular var sektörde ve bu sorulara da her iki tarafın değişik cevapları var, bir de tabii gerçekler var.
Şu anda dünya tersaneleri scrubber taktıran gemilerle dolmuş taşmış vaziyette öyle ki Çin gibi bir tamir devi yüzlerce tersane bulunan bir ülkede önümüzdeki 6 ay yer bulmak neredeyse imkansız hale gelmiş durumda. Bazı büyük şirketler resmen havuzları kapatmış bir gemileri çıkıp diğer gemileri girmekte, talepe karşı veremeyecek duruma geldiler, keza Türkiye’de birçok tersanemizde scrubber işleri artmaya başladı, peki bunları taktıran şirketler kimler? Çoğunluğu dünyaca bilinen saygı değer denizcilik şirketleri, o zaman akla şu soru geliyor ister istemez – Bunlar deli mi? Neden böyle bir yatırım yapıyorlar? cevabı ise yukarıda belirttiğim gibi matematiksel olarak çok mantıklı olduğu için bu kadar yatırıma masrafa giriyorlar çünkü ödevlerini yapmışlar ve bu yatırımın kendilerine avantaj sağlayacağına inanıyorlar, ayrıca yüksek sülfürlü yakıt bulamama gibi bir riskin olmadığına inanıyorlar, bazı büyük şirketler yakıtçılara şimdiden senelik taleplerini bildirip yüksek sülfür yakıt alma garantilerini de veriyorlar ki yakıt bulmakta sıkıntı yaşamasınlar.
Düşünün ki piyasada sizin seyride 50 mts yakıt yakan Cape Size geminizin aynısından 1000 adet var misal (ve yüksek sülfür yakıt fiyatı ile ultra düşük sülfür yakıt fiyatı arasında 250 usd fark var) , ama bu 1000 adet gemiden 10 tanesinde Scrubber var 990 tanesinde yok. Şimdi kendinizi kiracıların yerine koyun günlük yakıt maliyeti en az 12,500 Usd daha az olan 10 gemiye vereceğiniz kira diğer 990 gemi ile aynı olabilirmi ? tabii ki hayır arz talep meselesi bu tabii ki kiracılar öncelikle aynı yükü günde 12,500 Usd daha az yakıt maliyeti olan gemileri kiralamak isteyecekler bunlardan da çok az olduğundan dolayı kira bedelleri diğer 990 gemiye göre daha yüksek olacak ve buna rağmen hem kiracı karlı çıkacak hemde yatırım yapan armatör yatırımının meyvesini yiğecek, bunu ön görmek çok zor olmamalı diye düşünüyorum.
Panik konusu olan Open Loop Scrubberların yasaklanması
Gelelim Open Loop Scrubberların yasaklanmasına, burada ki panik ne açıkçası bunu da çok anlamış değilim, dünyadaki tüm limanlar bunu yasaklasa ne olacak? Scrubber’ın en fazla faydasının gemi seyir halindeyken ve yakıt tüketimi maksimum seviyedeyken olduğuna hem fikirsek, geminin yılın en az 200-250 gün seyir yaptığını farz edersek o zaman limandayken MGO yakmak bir sıkıntı olmamakla birlikte limanların Open Loop Scruber’ları yasaklaması da hiç bir problem teşkil etmez, ne olur belki yatırımın geri ödenmesi bir kaç ay gecikir o kadar. Zaten Open Loop fonksiyonu olmayan bir Scrubber açık denizlerde seyir yapan gemilerde asla kullanılamaz çünkü o kadar suyu tutabilecek tank yeri yaratmak imkansız ve mantıksızdır. Tabii ki Hybrid Scrubber da seçilebilir ancak bu maaliyeti doğal olarak arttıracaktır. Bir çok armatör Hybrid Ready Open Loop Scrubber ile başlama kararı almıştır sonrasında çok elzem olursa Hybrid’e upgrade edilebilir.
Bir diğer soru: Havayı temizlerken denizi kirletiyoruz? Bu ancak halk dilinde söylenmiş bir laftır ve daha ötesine gidemez çünkü herhangi bir bilimsel dayanağı yoktur. Düşünün ki buğum her gemide 15 ppm oily water seperatoru mevcut ve bizler 15 ppm altında yağ içeren suları gönül rahatlı ile denize atabiliyoruz, Scrubberlar içinde IMOnun belirlemiş olduğu bazı parametreler mevcut ve Scrubber üreticileri bu parametreleri karşılamak zorunda zaten aksi taktirde Scrubber’a onay almaları mümkün değil, bir diğer konu ise bacadan çıkmadan önce yıkanan sülfür denize katı atıklar, yağ ve metallerden arıtıldaktan sonra sülfat olarak veriliyor ve sülfat deniz suyunda çözülüyor. Bu konu ile ilgili Carnival Cruises ve DNV-GL bir çalışma yapmış 53 Scrubberlı gemiden toplam 283 adet örnek almışlar ve her birini labaratuarlarda 54 parametre üzerinden test etmişler, tüm sonuçlar gerek IMO’nun belirlediği sıkı parametrelerin altında gerekse diğer endüstrilerin atık su paratmetrelerin çok çok altında çıkmış. Bu konu ile ilgili Japonlarda çok kapsamlı bir çalışma yapmışlar çalışmanın detaylı raporuna linkten ulaşabilirsiniz. Yani bu denizi kirletme konusu sektörde konuşulduğu kadar basit bir şey değil.
https://globalmaritimehub.com/wp-content/uploads/2019/04/Report-by-the-expert-board-for-the-environmental-impact-assessment-of-discharge-water-from-Scrubbers-Japan.pdf
Bizi yakından ilgilendiren mevzu
Scrubber konusuna değinmişken önemli, bir detay daha var bu da Türkiye’de bizim tersanelerimizi çok yakından ilgilendirmektedir. Konu ise 1 Ocak 2020 tarihinden sonraki bir tarihte scrubber taktıran gemilerin deneme seyirlerii nasıl yapabilecekleri, şöyleki kural gereği 1 Ocak 2020 tarihinden sonra scrubber’ı olmayan hiçbir gemi yüksek sülfürlü yakıt yakamayacak buraya kadar herşey tamam ancak bir gemi 1 Ocak 2020 tarihinden sonra scrubber taktırdığında bu geminin Scrubber fitted bir gemi olarak kabul edilebilmesi için önce yüksek sülfür yakıt ile klas nezaretinde bir deneme seyiri yapması gerekiyor ki takılan scrubber’ın gerektiği gibi çalışıp çalışmadığını klas sörveyörü görebilsin ve gemiyi scrubbelerlı gemi olarak sertifikalandırabilsin, ancak kural gereği gemi 1Ocak 2020 tarihinden sonra yüksek sülfürlü yakıt yakamıyor yani yumurta mı tavuktan tavuk mu yumurtadan gibi Ingilizlerin meshur Catch 22 diye hitap ettikleri bir durum ortaya çıkıyor. Bu konuya Çin hükümeti hemen bir muafiyet getirerek söz konusu gemieriln deneme seyir amaçlı Çin karasularında yüksek sülfür yakıt yakmalarına izin vermiş durumda, bu konuya Türk hükümetinin de acilen bir açıklık getirmesi gerekiyor çünkü belirsizlik yabancı armatörleri 1 Ocak 2020’den sonra gemilerini scrubber taktırmak amaçlı Türkiye’de tersaneye getirme konusunda endişelendiriyor. Doğal olarak çünkü siz milyon dolar harcayıp scrubber taktıracaksınız ama sonra yüksek sülfür yakıt ikmali yapıp scrubber’ı deneme imkanınız olmayacak, böyle bir şey tabii ki söz konusu olamaz. Dolayısıyla yetkililerin bu konuya ivedilikle müdahale edip gerekli düzenlemeleri yapmaları lazım ve bunu da yabancı armatörlere tersanelerimizin duyurması lazım ki gemiler gelmeye devam etsin, aksi takdirde kesinlilkle Scrubber taktırmak için Turkiye bir seçenek olamayacaktır 1 Ocak 2020 tarihinden sonra.
Burada sadece Scrubber ile ilgili artıları eksileri dilim döndüğünce kaleme aldım ancak tabii bir de Scrubber takmayan gemilerin makinalarinda yaşanabilecek ciddi sorunlar söz konusu olabilir, ULSFO kullanımının getireceği komplikasyonlar gibi bazı diğer önemli konularda mevcut ve bunların da daha teknik bir şekilde tartışılması gerekir diye düşünüyorum ki son zamanlarda bu konularla ilgili gerek Türkiye’de gerekse dünyada çeşitli konferanslar, seminerler verilmekte.
Sonuç olarak Scrubber konusu tartışılmaya devam edilecektir tabii ki, fakat vakit daraldı bir kaç ay sonra herşey daha netlik kazanacaktır mutlaka, bu tartışmada kimlerin doğru kimlerin yanlış olduğu ve dolayısıyla alınan kararların nasıl bir etki yarattığı mutlaka zaman içinde ortaya çıkacaktır.
Erhan Esinduy
ESKO Marine Trading Genel Müdürü