2016 tornistan yılıydı, 2017 “Tam yol ileri mi?”

Evvela tüm Türk denizcilik camiasına ve değerli okuyucularımıza 2017’de sağlık, bereket ve huzur diliyorum.

Bu satırları maalesef Beşiktaş’taki hain terör saldırısı gerçekleşmekte iken yazmaya başlamışım, onun da ancak saatler sonra farkına varabildim. Komşusu açken tok yatana ne denir? Ülkemizde birilerinin ocağına ateş düşerken yeni yıl bereketli gelmiş, neyimize...

Bundan önceki Yakın Denizler köşesinin yazım tarihi Haziran 2016 bunun üzerine ülkemiz 15 Temmuz’u gördü. O yüzden bahsetmeden geçemeyeceğim, bilhassa Türk koster camiasının önde gelen değerli ve saygın bir ailesi olan Naiboğlu ailesinin bir üyesi olan, Adnan Naiboğlu beyefendinin kardeşi Murat Naiboğlu, bu kalkışmaya direnirken canını ortaya koyarak şehit oldu, Allah rahmet eylesin. Denizciler olarak kendi şehidimiz için htiklerimizi, ülke için 2016 yılında hayatını kaybeden tüm şehitlerimiz için de misliye hissediyoruz.

Bu yüzden aşağıda okuyacaklarınız, eminim belki birkaç ay sonra hepimiz için iyi yahut kötü bir şeyler ifade edecektir, ama şimdilik “boş dünya işleri” kabilinden yazıyorum, sizler de okurken aynı hissiyatla okursanız, samimiyetle söylüyorum, duygularımız karşılıklı.

Efendim…

Önceki yazımın tarihi Haziran 2016 demiştim. O zaman kısaca,

• Rusya ve Fransa’da iyi hasat bekleniyor,
• Ukrayna’nın tahıl ihracatı rekor kıracak,
• Türkiye de rekolte düştüğü için tahıl ithalatı kuvvetli olacak,
• Petrol 50 dolarda kalabilir, kalırsa Cezayir, Libya ve Rusya için iyi olur,
• Avrupa Birliği, Çin ve BDT çeliğine savaş açtı bu da Türk çelik ihracatına iyi gelir, şeklinde yorumlarda bulunmuştum.

Bunlar büyük oranda doğru çıktı ve o yazımdaki iyimserliğin zemin bulduğunu ve piyasaların iyileştiğini şu an tecrübe ediyoruz. Bu sadece koster için değil tüm tonajlar ve deniz ticareti için geçerli. Bir tek Fransa’daki hasat durumu 180 derece döndü, o da Karadeniz ve Baltık çıkışlı tahılın önemini daha da arttırdı, ki bu da pozitif bir gelişme, çünkü hem Baltık’tan aşağı iniş hem de Karadeniz’den Batı’ya çıkışlarda kosterler için yeni taşıma fırsatları ortaya çıkmış oldu.

2016 yılını 2017 için nispeten ümitli kapatıyoruz, ama bu yıl hem Baltık kuru yük endeksi hem de Istanbul Navlun Endeksi tarihi dipleri gördüğü için büyük kayıpların yaşandığı ve sarılması uzun sürecek yaraların açıldığı bir yıldı 2016, bu son iyileşme bir nebze pansuman oldu. Peki 2017’de neler olabilir?

Siyasi olarak bakarsak Brexit gerçekleşti, İngiltere’de başbakan değişti, hatta üzerine İtalya’da da başbakanı benzer bir referandumda koltuğuna veda etti. Amerika’da Donald Trump başkanlığa geldi, ki geldiği ilk günden beri küresel denizcilikte olumlu bir gelişme var.

Fakat ne Brexit ne de İtalyan referandumu Avrupa’daki iyileşmenin önünde bir sıkıntı oluşturacağa benzemiyor. Trump’ın gelişi Amerika-Avrupa ve Amerika-Çin ticareti için olumsuz olabilir, fakat Trump büyüme politikaları, denizciliğe yakın isimleri bakan yapması gibi bazı özellikleriyle ve Orta Doğu’da daha farklı bir yaklaşım izleyecek olmasıyla özellikle Akdeniz içinde ilginç gelişmelerin fitilini ateşleyebilir.

2017’nin sert bir kış beraberinde başlayabileceği dile getiriliyor. Şu ana kadar Türkiye pek bir şey görmedi ama meteoroloji uzmanları uyarılarına devam ediyor. Sert kış koşulları gemileri meşgul tutarak navlunları destekleyebileceği gibi kara lojistiğini de olumsuz etkileyerek yüklerin limanlara akışını yavaşlatabilir. Bu da kış boyunca navlunların belli bir dengede kalması, kış bitiminde ise kısa süreli bir “ralli” olarak denizciliğe yansıyabilir.

Şubat ayından sonra,

- Anti-damping soruşturmaları ile Çin menşeli çelik ürünlerinin Akdeniz’e girişinin yavaşlaması,

- Avrupa’da hızla iyileşen imalat sanayi aktivitesi,

- Rus ihracat, üretim ve GSYİH toparlanması,

- Karadeniz’deki iyi buğday rekoltesine karşılık Güney Avrupa’da düşük rekolte, ve ayrıca

- Petrol fiyatlarındaki artışların petrol ihracatçısı ülkelerin talebine olumlu yansıması gibi etmenlerin olumlu tesiri devam ederse 2017’nin bir toparlanma yılı olması mümkün.

Bu seviyeler yılın ortalamasının üzerinde olsa da geçen senenin aynı döneminden 100-150 dolar/gün düşükte seyretmekte. Gemi yakıt fiyatları ise geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 30-40 kadar yukarıda seyrediyor. Bu da, tersten gidilirse, aslında dolar/ton bazında navlunların hemen hemen 2015 sonu seviyelerine yakın seyrettiği anlamına geliyor.