Türkiye denizlerinde 20 yıldan bu yana araştırma, koruma ve eğitim amaçlı uluslararası çalışmalar yapan Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), Akdeniz’de son dönemde iklim değişikliğinin olumsuz bir sonucunu açıkladı. Akdeniz’de son 10 yılda, sadece tek bir taş mercan türü yaşaması nedeniyle endemik olan bu türün, 16- 30 derece sıcaklar arasında, 5- 40 metre derinliklerde bulunduğu hatırlatıldı. TÜDAV, “Taş mercan kolonilerinin, ani sıcaklık değişimi ve sıcaklık artışı nedeniyle beyazlamaya başladığı, ardından kısa süre sonra öldüğü belirlenmiştir. Ayrıca bir başka mercan türü olan 'Gorgonlar’da da zaman zaman ölümler görüldüğü tespit edilmiştir” açıklamasını yaptı.
Gökçeada'daki durum
Açıklamada Çanakkale'nin Gökçeada ilçesi açıklarındaki taş mercan kolonilerinin de en az yüzde 15’inin iklim değişikliğinden etkilendiği, bölgede görülen ölümlerin yüzde 67’sinin yakın zamanda gerçekleştiği vurgulandı. Açıklamada, şöyle denildi:
“Mercan ölümlerine iklim değişikliğine bağlı olarak sıcaklığın ani değişimi ve sudaki asitleşmenin sebep olduğu görülmektedir. Türkiye kıyılarında 30 yıl önce yoğun olarak 10 metrelik sığ sularda bulunan bu tür günümüzde daha derinlerde görülmekte ayrıca koloni yoğunluğu da azalmaktadır. Bu nedenle türün koruma altına alınarak başta trol balıkçılığı ve karasal kirlenmeden etkilenmemesi için gerekli tedbirlerin alınması önerilmektedir. Gördüğünüz mercan ölümlerini mümkünse fotoğraflayıp konum bilgisi ile lütfen TÜDAV’a bildiriniz.”
Nasıl oluyor?
‘Denizlerin asidifikasyonu’ olarak adlandırılan olayda denizlerin, atmosferdeki karbondioksitin büyük oranda emilimini sağladığı, karbondioksit su yüzeyi tarafından emildiği zaman kimyasal tepkimelere girerek karbonik aside dönüştüğü ve deniz suyu pH’sının azalmasını neden olduğu hatırlatıldı.
Karbondioksit artışının okyanuslardaki küresel karbon döngüsünün değişmesine neden olduğu kaydedildi.
Kalsiyum karbonatın deniz suyu pH’sının düşmesine paralel olarak azalması sonucu en çok gözlemlenen olaylar denizel planktonun, bentik yumuşakçalar, derisidikenliler ve resiflerin kabuk ve iskelet formlarının zarar görmesi olarak değerlendiriliyor. Denizdeki asidifikasyonun, midye, mercan ve deniz tarağı gibi büyümek veya kabuk oluşturmak için kalsiyum kullanan pek çok canlının, artan asit miktarı sebebiyle bunu başaramamalarına sebep oluyor.
